Page 15 - Lab Bilology I 63

ปฏ บั ต การชี วว ทยา 1 |
ิ
ิ
ิ
กล้องจุลทรรศน์และโครงสร้างของเซลล์

ปฏิบัติการท 1
ี
่
(Microscope and Cell Structure)
์
์
ุ
กล้องจลทรรศนและโครงสร้างของเซลล
(Microscope and Cell structure)
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สุมาลี ชูกำ ําแพง
ผศ.ดร. สุมาลี ชูกาแพง

ิ
้
ี
ุ
่
กจกรรมท 1 การใชกล้องจลทรรศน์
์
่
ํ
ุ
ํ
็
ั
์
กล้องจลทรรศนเปนอปกรณทีมีความสาคญและจาเปนตองใชในหองปฏบตการ เพอชวยให้
้
้
ื
ิ
ุ
่
ิ
็
ั
้
่
ี
ึ
่
มองเหนรปรางและโครงสรางของสิงมีชวตทมีขนาดเล็กไดอยางชดเจน ดงนนจงตองมีความร ู ้
่
้
้
ู
ี
ั
้
่
่
้
ิ
ั
ั
็
้
ุ
็
ี
ิ
ั
ิ
้
ุ
ู
้
์
ิ
ู
้
ี
ความสามารถในการใชกล้องจลทรรศนใหถกวธ รวธการเกบรกษากล้องจลทรรศน์ และตองมีเทคนค
่
่
์
้
ึ
ึ
้
ี
่
ิ
ุ
่
ิ
ี
วธการทีเหมาะสม ในการศกษาสิงมีชวตทีมีขนาดเล็กดวย กล้องจลทรรศนทีใชในการศกษาทาง
ิ
ั
ิ
่
่
้
ั
ชววทยานนมีหลายชนด แตละชนดมีประสทธภาพและวตถประสงคแตกตางกนไป แบงไดเปน 2
์
ี
ุ
ิ
ั
่
ิ
็
ิ
้
้
ุ
์
้
่
ุ
ประเภท ไดแก กล้องจลทรรศนประเภทใชแสง (light microscopes) และกลองจลทรรศน ์
้
ั
ี
ิ
อเลคตรอน (electron microscopes) มีรายละเอยดดงน ้ ี

้
้
ุ
็
่
1. กล้องจลทรรศน์ชนิดใช้แสง (light microscope) เปนกลองจุลทรรศนทีใชแสงเปน
์
็
ั
้
ั
่
้
ํ
ั
์
ิ
แหล่งกาเนดร่วมกบเลนสในการทาใหเกิดภาพ แบงออกตามลกษณะใชงาน ดงน ี ้
ํ
็
์
ุ
ุ
์
1.1 กล้องจลทรรศน์ชนิดไบรท-ฟิลด (bright-field microscope) เปนกล้องจลทรรศนที ่
์
ใชแสงธรรมดาทมีความยาวคลน 400-900 นาโนเมตร โดยแสงทผ่านเลนสรวมแสง (condenser
่
ี
่
ี
้
่
์
ื
ึ
่
่
ุ
lens) จะส่องผ่านวัตถไปยังเลนส์ใกล้วัตถและเลนส์ใกล้ตา ภาพทเกิดขนจะเป็นภาพทีมีขนาดใหญ่
้
ี
ุ
ุ
ื
ิ
ี
้
ิ
ั
้
่
่
ึ
ุ
ั
ั
ั
ั
ํ
้
กวาวตถขนกบกาลังขยายของเลนส กล้องชนดนบรเวณพนจะสวางตดกบวตถทีมีสีทึบ เหมาะกบ
่
์
ั
งานทใชตรวจสไลดทียอมสี
่
้
้
่
์
ี
ุ
่
์
1.2 กล้องจลทรรศน์ชนิดดารค-ฟิลด (dark-field microscope) ใชแสงธรรมดาทีมีความ
้
์
ิ
่
่
์
้
ยาวคลน 400-900 นาโนเมตรเชนเดยวกัน แตใชอปกรณเสรมทีเรยกวา star diaphragm หรือ
ุ
ี
่
่
ี
ื
่
ั
่
ํ
็
ื
ื
ั
ิ
ื
้
ุ
cardioid condenser เพอทําใหเกดภาพพนเปนสีดาหรอเกอบดาตดกบวตถทีจะศึกษาจะมีลักษณะ
่
ํ
้
ั
ื
้
่
่
ั
ั
้
ั
ใสเนองจากแสงทีผ่านไปยงวตถุทีศกษาเท่านนทีมีการหกเหเขาสูเลนส์ใกล้วตถุ มีผลทําใหพนมืด
ึ
้
่
ื
ั
ั
่
ื
่
้
หรอเปนสีดา
ื
็
ํ
็
่
1.3 กล้องจลทรรศนฟลูออเรสเซนส์ (fluorescence microscope) เปนกล้องทีใชแสง
ุ
้
์
้
อลตราไวโอเลตหรือแสงทีมีความยาวคลืนใกลเคยงกน โดยใชสารฟลูออเรสเซนส์เปนตวเกบพลังงาน
่
ี
่
็
ั
ั
้
็
ั
่
้
่
ื
ื
่
ื
่
ั
้
ของแสงทีมีความความยาวคลนสันหรออลตราไวโอเลตไว แล้วปล่อยพลังงานแสงทีมีความยาวคลน
มากกวาหรือแสงธรรมดาออกมาจงเกดการเรืองแสงขึน
ึ
้
่
ิ
ุ
1.4 กล้องจลทรรศน์ชนิดเฟส-คอนทรัสต์ (phase-contrast microscope) ใช้ศกษา
ึ
่
ี
่
์
ิ
ี
่
เซลล์ทีมีชวตขนาดเล็ก สามารถเห็นส่วนประกอบของเซลล์และความแตกตางภายในเซลลไดดกวา
้
่
ื
ี
์
่
กล้องชนิดอน โดยใชอปกรณเสรมทีเรยกวา annular stop และใชเลนส์รวมแสงชวยควบคุมการ
่
้
ุ
ิ
้
่
ื
ุ
ี
ิ
ุ
่
่
ึ
ั
ั
่
่
้
ั
ื
เรองแสงของวตถทีจะศกษา เมอแสงผ่านจดทีมีความหนาแน่นตางกนเพยงเล็กนอยจะเกดการหกเห
่
ิ
่
้
ออกจากแนวทางของแสงทําใหเขาสูบรเวณดานขางของ phase ring จะเหนบรเวณนนสวางนอยกวา
้
็
ิ
ั
้
่
้
้
้
่
ึ
้
ภาพทเหนจะสวางมากหรือนอยยงขนกบการหกเหของแสงว่ามีผลทําให้เกดความสวางของภาพมาก
ั
่
ี
ั
ิ
็
่
ั
้
้
ี
ึ
้
ี
เพยงใด ทําใหสามารถแยกรายละเอยดตาง ๆ ไดชดเจนมากขน
้
่
ั
กลองจลทรรศนและโครงสร้างของเซลล (Microscope and Cell structure)
้
ุ
์
์