Page 101 - ปฏิบัติการ Lab Bilology II

ี�
ิ
บทปฏบัติการท 8 อาณาจักรสัตว ์
Animal Kingdom 93

ั
ั
ไฟลมมอลลสกา (Phylum Mollusca)
มอลลัสกา (Mollusca, L.; molluscus = soft) เปนไฟลัมของสัตวพวกหอย หมก ลักษณะเดนของ
ึ


ี
สัตวในไฟลัมนี้คือการมีลําตัวออนนิ่มเปนกอนอวัยวะภายในที่มีผนังลําตัวบางหุมเอาไว มอลลัสคมสมมาตรแบบ
ี
ี

ซีกซาย-ขวา มชองวางในลําตัวท่แทจริง (eucoelom) ทางเดินอาหารเปนแบบสมบูรณ สวนใหญมีระบบ

หมุนเวียนเลือดแบบเปด รางกายแบงเปน 2 สวน ดังนี้
1. ลําตัวออนนิ่ม ประกอบดวยสวนหัว (head) เทา (foot) กอนอวัยวะภายใน (visceral mass)
และแมนเทิล (mantle)
2. เปลือก (shell) มอลลัสคสวนใหญมีเปลือกแข็งหุมลําตัว จัดเปนโครงรางแขงภายนอก (exoskeleton)

็
ี
ทําหนาที่ในการปองกันตัวและค้ําจุนรางกาย เปลือกมีสารพวกหินปูนเปนสวนประกอบ อาจม 1 , 2 หรือหลาย
เปลือก รูปรางของเปลือกแตกตางกันไปในแตละกลุม
ตัวอยางของสัตวในไฟลัมมอลลัสกา ไดแก หอยฝาชีโบราณ ลิ่นทะเล หอยงาชาง หอยฝาเดียว ทาก
ชนิดตางๆ หอยสองฝาชนิดตางๆ หอยงวงชาง และหมึกตางๆ

หมึกจัดอยูในคลาส Cephalopoda แบงเปน 3 กลุมยอย โดยใชจํานวนหนวด ลักษณะของครีบ
ี

ี
่
และโครงรางค้ําจุนรางกายเปนเกณฑในการจําแนก ไดแก กลุมหมึกกลวย เปนกลุมทมหนวด 10 เสน ครีบเปน




ั
รูปสามเหลี่ยมอยูสวนทายของลําตัว หรือครีบยาวตลอดดานขางตวและเชือมกนตอนทาย โครงรางภายในเปน

่
ั


เพน (pen) กลุมหมึกกระดอง เปนกลุมที่มีหนวด 10 เสน ครีบยาวตลอดดานขางตวแตไมเชื่อมตอกนตอนทาย
ั
ั



ั
ึ
ตว โครงสรางภายในเปนคตเทิลโบน (cuttle bone) กลุมหมกยักษ เปนกลุมทมหนวด 8 เสน ไมมีครีบ และ



ั
่
ี
ี
ไมมีโครงรางภายใน

ไฟลัมแอนนิลิดา (Phylum Annelida)

ั
ี
แอนนิลิดา (Annelida, L.; annelus = little ring) เปนไฟลัมของหนอนทมีลําตวเปนปลอง
่
ี
้
ี
่
่
ั

ี
ั
ี

(segmented worms) มีเนือเยื่อ 3 ชัน มชองวางลําตวทแทจริง (eucoelom) มเดอย (setae) อยูทผิวตว
้
ื
ี

ั

ี


่

ั

่
้
่
ชนิดทีมีมีรยางคขางตว (parapodia) เดอยจะอยูบนรยางคนี มไคลเทลลัมเปนบริเวณทเกยวของกบ
ื
ี

การสืบพนธุ ซงเห็นไดชัดในไสเดอนดน ระบบหมนเวียนเลือดเปนแบบปด มหัวใจเทยม (pseudoheart) และ
ั

ี
่
ิ
ื
ี


ุ
ึ
้
ํ
้
เสนเลือด ระบบประสาทประกอบดวย สมองและปมประสาท มีทงเพศรวมและแยกเพศ การดารงชีวิตมทง

ั
ั
ี
ิ
ดํารงชีวิตอิสระและเปนปรสิต ตัวอยางสัตวในไฟลัมแอนนิลิดา ไดแก แมเพรียง หนอนฉัตร ไสเดือนดน
ไสเดือนน้ํา ปลิงน้ําจืด และทากดูดเลือด

ไฟลมอารโธรโพดา (Phylum Arthropoda)
ั

ี
่
อารโธรโพดา (Arthropoda, Gr.; arthron = joint + pous, podos = foot) เปนกลุมสัตวทลําตัว


ู

ู





ี
แบงเปนปลอง แตละปลองมรยางคเปนค (1 หรือ 2 ค) โดยรยางคมลักษณะเปนขอ (jointed appendages)

ี

ึ

ี
่
ั


มเปลือกหุมตวทางดานนอก (exoskeleton) การเจริญเตบโตจึงตองมีการลอกคราบ (molting) ซงเปนการ
ิ
ี
ิ
ลอกเปลือกเกาท้งและสรางเปลือกใหมทมขนาดใหญกวาข้นแทน ระบบประสาทของอารโธรพอดเปนแบบปม
ึ
่
ี


ํ
ประสาท ซงมีปลองละ 1 ค และเชือมโยงตอกนระหวางปลอง มปมประสาทขนาดใหญทางดานหนาทาหนาท ี ่
่
่

ี
ั

ึ
ู
ี
ิ


ู

ุ
เปนสมอง ทางเดนอาหารสมบรณ ระบบหมนเวียนเลือดเปนแบบเปด อวัยวะท่ใชในการหายใจแตกตางกันไป
ั
ํ


่
ั
ี


ี
่
ในแตละกลุม กลุมทอาศยบนบกหายใจโดยใชระบบทอลม (tracheal system) และปอด กลุมทอาศยในน้า
ื
หายใจโดยใชเหงอก สวนมากมเพศแยก รางกายแบงเปน 3 สวน ไดแก หัว (head) อก (thorax) และทอง



ี
ี

ั
(abdomen) บางชนิดมสวนหัวและสวนอกรวมกน เรียกวา เซฟาโลธอรแลกซ (Cephalothorax) บางชนิด