Page 106 - ปฎิบัติการชีววิทยา 1

ี
ปฏบัติการชววิทยา 1 [Biology Laboratory I] ภาควิชาชววิทยา คณะวิทยาศาสตร มมส.
ิ
ี
์
94 ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กมลหทัย แวงวาสิต
82 | ปฏ บั ต การชี วว ทยา 1
ิ
ิ
ิ
3. ใบ (Leaves)
ิ
่
ใบ หมายถง อวยวะของพชทีเกดจากบริเวณขอของลําตน หรอกง โดยทัวไปมีลักษณะแบน
ื
้
่
้
่
ื
ิ
ั
ึ
้
ํ
้
้
่
ทําหนาทีสังเคราะห์ดวยแสง คายนาและหายใจ ใบประกอบดวยส่วนสําคญ 2 ส่วน ไดแก่
ั
้
้
ั
่
ื
ี
ี
1) แผ่นใบ (lamina หรอ leaf blade) โดยทวไปมลักษณะเป็นแผ่นแบนและบาง สีเขยว
้
ี
ี
แผ่นใบดานทรับแสง เรยกวา หลังใบ (dorsal side of leaf) ดานทไม่ไดรบแสง เรยกวา ท้องใบ
้
ั
่
่
้
ี
ี
่
่
ื
้
ื
้
ุ
ี
่
่
ี
่
ื
็
่
(dorsal side of leaf) แผ่นใบจะมเส้นใบ (vein) ซึงเปนกลมเนอเยอลําเลียง พชใบเลียงเดยวจะมีเส้น
ื
่
ี
่
ั
ี
้
ใบเรยงตวแบบขนาน (parallel venation) จากฐานใบถึงปลายใบ ในขณะทพชใบเลียงคูจะมีเส้น
ั
กลางใบ (midrib) ขนาดใหญ่ และมีเส้นใบขนาดเล็กกวาแตกแขนงออกจากเส้นกลางใบ และสานตว
่
็
ั
่
ี
่
ี
เปนรางแห เรยกวา เส้นใบเรยงตวแบบร่างแห (net venation)
ื
้
่
้
2) กานใบ (petiole หรือ leaf stalk) พชบางชนิดอาจจะมีหใบ (stipule) อยขางก้านใบ
ู
ู
็
ใบแบงออกเปน 2 ชนิดโดยพจารณาจานวนใบทีออกจากกานใบ ไดแก่
่
ิ
้
่
ํ
้
ี
ี
่
้
่
ึ
(1) ใบเดยว (simple leaf) หมายถง ใบทีมีแผ่นใบเดยวบนกานใบ
ึ
่
(2) ใบประกอบ (compound leaf) หมายถงใบทีมีใบยอย (leaflet) มากกวา ่
่
้
ั
ั
ึ
ี
ั
่
่
หนงใบบนกานใบ โดยใบย่อยนนอาจเรยงตวเปนคตรงกันขามหรือสลับกนบนแกนกลาง (rachis) มี
้
้
็
ู
ื
้
ี
ลักษณะคลายขนนก เรยกว่า ใบประกอบแบบขนนก (pinnately compound leaf) หรอใบยอยแตก
่
ั
ออกจากจุดเดยวกนตรงปลายก้านใบ ลักษณะคลายฝ่ามือ เรยกวา ใบประกอบแบบฝามือ
้
ี
่
่
ี
(palmately compound leaf) (ภาพที 7.8)
่
้
่
ื
3.1 เนือเยอใบ (Leaf tissue)
์
ื
้
้
ิ
ั
ั
3.1.1 เนือเยอชนผิว ประกอบดวยเซลลเรยงตวชดกน มีสารพวกแวกซเคลือบผิว
ั
้
ี
่
์
้
ื
่
ภายนอก นอกจากนีเนอเยอชนผิวใบยังมีเซลล์คม (guard cell) และปากใบ (stomata)
ุ
้
้
ื
ั
้
ื
็
ิ
่
ี
้
ื
3.1.2 มโซฟิลล์ (mesophyll) คอ บรเวณทีเปนเนอเยือพนอยตรงกลางระหว่าง
ู
่
่
ื
้
ั
ิ
เนอเยอชนผิวใบดานบนและด้านล่าง ประกอบดวยเนอเยอทีมีลักษณะแตกตางกนแบงเปน 2 บรเวณ
็
ื
่
้
่
ื
้
ื
้
่
่
่
้
ื
ั
้
ไดแก
่
็
(1) แพลิเซดมโซฟิลล์ (palisade mesophyll) ประกอบดวยเซลล์รปรางเปนแท่งยาววางตัวใน
ี
่
ู
้
แนวตังและเรยงเปนแถวถดจากเนอเยอชนผิวดานบน ภายในเซลลมีคลอโรพลาสตมาก
์
ื
่
้
้
ั
้
ี
้
็
ื
ั
์
้
่
(2) สปองจมโซฟิลล์ (spongy mesophyll) ประกอบดวยเซลลทีมีรปรางไมแนนอน และมีชองวาง
ู
่
์
ี
่
่
่
ี
่
์
่
ิ
้
่
ั
ื
้
ั
ู
่
ระหวางเซลลมาก สปองจีมีโซฟลล์อยตดกบเนอเยอชนผิวใบดานล่าง
ิ
ื
้
่
่
3.1.3 เนือเยอลําเลียง มัดท่อลําเลียงกระจายแทรกอยระหวางบรเวณสปองจี (ภาพที 7.9)
่
ื
ู
ิ
้
่

ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลัยมหาสารคาม
ิ
ิ
ิ
์
ิ
ี