Page 11 - ebook.msu.ac.th
P. 11
บทนำ
งานวิชาการชิ้นนี้ ข้าพเจ้าได้ทำการรวบรวมต้นฉบับงานปริวรรตบางเรื่อง จากหนังสือภูมิ
ปัญญาอีสานจากใบลาน โดยนำมาจัดระบบให้อ่านได้ง่ายขึ้น เพราะในหนังสือเล่มดังกล่าวมีข้อจำกัด
ในอ่านทำความเข้าใจ เพราะรูปแบบการนำเสนอเป็นงานปริวรรต โดยมีภาพต้นฉบับใบลาน และ
คำถ่ายถอด ทำให้ผู้อ่านต้องใช้เวลาในการจำแนกข้อมูล แต่เพราะในขณะนั้นผู้จัดทำต้องการเผยแพร่
ให้ผู้อ่านได้เปรียบเทียบคำศัพท์ในต้นต้นฉบับไปพร้อมกัน เนื้อหาของเล่มนี้จึงมีการคัดเลือกเอา
องค์ความรู้เกี่ยวกับ “เฮือน” ซึ่งได้ปริวรรตจากใบลาน ต้นฉบับของบ้านดอนยม อำเภอกันทรวิชัย
จังหวัดมหาสารคาม เนื่องจากมีความสมบูรณ์ของเนื้อหาเป็นสำคัญ นำมาจัดรูปแบบใหม่เพื่อให้
ผู้สนใจสามารถอ่านได้ง่ายและเข้าใจมากขึ้น “เฮือน” ตามประมวลคำศัพท์ภาษาลาวในเอกสาร
โบราณ เล่มที่ ๕ อักษร ส-ฮ เป็นคำนาม มีความหมายเช่นเดียวกับเรือน และพจนานุกรม ภาคอีสาน-
ภาคกลาง ฉบับปณิธาน ของสมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (อ้วน ติสฺโส) “เฮือน” เป็นคำนาม หมายความว่า
สิ่งปลูกสร้าง สำหรับเป็นที่อยู่ = เรือน. เฮือนโข่ง, เฮือนโล่ง น. เรือนเปิด มีแต่โครงไม่กั้นฝา. เฮือนไฟ น. ครัว
เฮือนย้าว น. เรือนชั่วคราว, เรือนเล็กๆ ส่วนมากมี สองห้อง เสาไม้ไม่ทุบเปลือก
ภายในเล่มได้รับความกรุณาบทความที่เกี่ยวข้องกับเรือน จาก ผู้ช่วยศาสตราจารย์สมชาย
นิลอาธิ ซึ่งเป็นครูของข้าพเจ้าในด้านสังคมศาสตร์ รวมถึงแนวคิด ทฤษฎีโครงสร้างนิยม ท่านเป็น
ผู้หนึ่งรวบรวมองค์ความรู้ด้านไทยคดีศึกษา และประวัติศาสตร์ในภาคอีสาน กว่า ๓๐ ปี ด้วย
ความเมตตาท่านได้มอบภาพเรือนอีสาน ซึ่งเคยใช้ประกอบการสอนในวิชาเอกสังคมศึกษาเป็น
ระยะเวลานานมาเป็นภาพประกอบภายในเล่ม ถ้าจะกล่าวว่าเป็นการ “สืบฮอยตา วาฮอยปู่” โดย
ท่านได้คัดเลือกบทความให้กับข้าพเจ้า จำนวน ๖ บทความ ได้แก่ เรือนอีสานและประเพณีการอยู่
อาศัย ส้วม : ห้องนอนในเรือนอีสาน เหย้า : เส้นทางการสร้างครอบครัวใหม่ เถียงนา : บ้านหลังแรก
ของมนุษย์ยุคแรกๆ เล้าข้าวและ บุญชำฮะ : เบิกบ้าน พิธีกรรมสร้างความบริสุทธิ์เพื่อชีวิตที่สมบูรณ์
ในแต่ละบทความเคยได้ผ่านการตีพิมพ์ในวารสารระดับชาติมาแล้ว จึงกราบขอบพระคุณในความ
เมตตาต่อศิษย์ในครั้งนี้เป็นอย่างสูง และความกรุณาหนึ่งคือบทความที่ได้กลั่นกรองจากงานวิจัย
ของ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ราชันย์ นิลวรรณาภา ผู้เป็นครูด้านภาษาโบราณอีสานอีกท่านหนึ่ง
ได้มอบบทความชิ้นใหม่ คือ เฮือนผู้ไทแดง : ลักษณะที่อยู่อาศัยและการใช้พื้นที่ในเรือนกลุ่มชาติพันธุ์
ผู้ไทแดง บ้านสบฮาว เมืองสบเบา แขวงหัวพัน สปป.ลาว เป็นการเพิ่มพูนองค์ความรู้ด้านเรือนอีสาน
ให้เพิ่มมากขึ้นเพราะจักได้มีข้อเปรียบเทียบทั้งในบริบทด้านโครงสร้าง หรือแม้กระทั่งด้านสังคม
และวัฒนธรรม ผ่านทางชาติพันธุ์ที่อาจเคยมีวัฒนธรรมร่วมกันกับชาวอีสานมาแต่เก่าก่อน
ในบริบททางกายภาพของ “เฮือนอีสาน” แล้ว ยังมีบริบทของคติความเชื่อในด้านต่างๆ
รวมอยู่ด้วย ซึ่งจะเกี่ยวข้องครอบคลุมทั้งของสังคม จนถึงหน่วยที่เล็กที่สุดคือความเป็นปัจเจก
9
