Page 15 - ebook.msu.ac.th
P. 15
กระทำสร้างถิ่นสวน
ชายนี้มีใจสงวนสร้าง
การเฮือนเถิงขนาด
หญิงใดอยู่ซ้อนคำไฮ้บ่ห่อนมี
(สอนชาย วัดสระทอง บ้านทัน. หน้าที่ ๑๑๖)
๔. ตำราสร้างเรือนอีสาน ต้นฉบับที่นำมาปริวรรต มาจากบ้านดอนยม อำเภอกันทรวิชัย
จังหวัดมหาสารคาม เป็นใบลานขนาดสั้น ประกอบด้วย ตำราปลูกเฮือนและตำราโหราศาสตร์
อยู่ในผูกเดียวกัน โดยตำราปลูกเรือนนั้น มีจำนวน ๖๐ หน้าลาน ส่วน ๒ หน้าลาน สุดท้ายเป็น
ตำราโหราศาสตร์ ตัวอักษรที่ใช้จารเป็นตัวอักษรธรรมอีสาน จำนวน ๖ แถวต่อ ๑ หน้าลาน
จารเป็นภาษาอีสาน มีภาพประกอบคือผู้จารได้เขียนยันต์เป็นอักษรและตัวเลขโบราณ เพื่อแสดง
ให้ผู้อ่านเห็นภาพชัดเจนมากขึ้น มีลักษณะการแต่งใช้ภาษาร้อยแก้ว มีภาษาบาลีประกอบใน ชื่อ
เฉพาะและคาถา โดยเนื้อหานี้จะนำเสนอไว้ในภาคผนวก ตำราสร้างเรือน ฉบับบ้านดอนยมเป็น
ตำราที่รวบรวมเรื่องราวเกี่ยวกับการสร้างเรือนของคนในอดีต ภายในตำราดังกล่าวประกอบด้วย
ตำราย่อย จำนวน ๓ ตำรา โดยในตำราที่ ๑ และ ๒ มีเนื้อหาใกล้เคียงกัน ส่วนตำราที่ ๓ นั้น
เป็นตำราการตั้งชื่อเป็นส่วนมาก มีเนื้อหาพอสังเขปดังนี้
ตำราแรก กล่าวถึง โสกการทำบันได การขุดเสา ลักษณะที่ดินสูงต่ำลักษณะทิศของสระน้ำ
ลักษณะจอมปลวกใกล้เรือน ลักษณะอุบาทว์ เช่น แอกทั้ง ๕ กระแส ๙ ประการ สัพพกำถัน
แปลงทวาร ๔ ประการ ลาภมนต์ ๒ ประการ ถมสมุทร ๓ ประการ ขุดธรณี ๒ ประการ ติโภ
๒ ประการ ลาลักลำ สัพพของเก่ามาโฮม วัดตาแฮก เป็นต้น การพิจารณาต้นไม้เพื่อ ทำเสาขวัญ
เสาแฮก การตัดเสา ลักษณะตาไม้ โสกวัดต้นเสา ลักษณะขื่อ แป ดวด และการขนครัวขึ้นบ้านใหม่
ตำราสอง กล่าวถึง ลักษณะการปลูกเรือนให้เป็นมงคล การหาไม้สร้างเรือน เช่น ทิศทาง
การเข้าตัดไม้ การตัดเสาแรก คาถาขอไม้ ทิศทางไม้ล้ม เป็นต้น ลักษณะดวด การหาที่ปลูกเรือน
การวัดจุดสร้างเรือน นาคเดือน การปลูกเรือนวันขึ้น-แรม การปลูกเรือนวันต่างๆ ปลูกเรือนใน
๑๒ เดือน พิธีกรรมเกี่ยวกับการปลูกเรือน การขุดเสา เช่น ทิศการขุดเสา ความลึกของหลุม
ลางบอกเหตุในการขุดเสา คาถายอเสา ลักษณะการตั้งเสา เป็นต้น การทำประตูเรือน การพาด
บันได การขึ้นนอนบ้านใหม่ ไม้สำหรับการทำแม่คีงไฟ การสร้างประตูบ้าน การสร้างเล้าเยียข้าว
โสก เช่น โสกเสาเรือน โสกกอดทอด โสกกลอน โสกครก โสกแม่มอง เป็นต้น และคาถาที่เกี่ยวกับ
เรือน เช่น คาถาย้ายเสา คาถาใส่เสา คาถาขึ้นเรือนใหม่ เป็นต้น
13
