Page 72 - ebook.msu.ac.th
P. 72
การเลี้ยงผีตาแฮก จะกำหนดทำในวันพุธเช่นเดียวกับการเลี้ยงผีปู่ตาแต่ต้องหลังจากงานบุญซำฮะ-
เบิกบ้านและการเลี้ยงผีปู่ตาแล้วเท่านั้น ซึ่งจะตกประมาณปลายเดือนหกต่อเดือนเจ็ด คนทำพิธีก็คือเจ้าของนา
นั่นเอง หรือจะเป็นใครในครอบครัวนั้นก็ได้ โดยมักจะเลี้ยงด้วยเครื่อง “พาหวาน” มีหมากสองคำ ยาสองกอก
(มวน) เป็นหลัก นอกนั้นจะจัดเครื่องพิธีอย่างอื่นเพิ่มเติมอีกก็ได้ตามต้องการ เช่น ข้าวปุ้น พริก เกลือ ปลาแดก
แจ่ว ไข่ต้ม ไก่ต้ม เหล้า เป็นต้นจุดประสงค์ก็เพื่อเป็นการบอกล่าวผีประจำนาก่อนที่จะเริ่มทำนาในปีนั้นๆ ขอให้
ช่วยปกปักรักษาข้าวให้ได้ผลดีมีความอุดมสมบูรณ์
เมื่อข้าวกล้างอกงามพอจะปักดำได้แล้วความเชื่อเดิมของชาวอีสานจะ “ปักกกแฮก” ใน “นาตาแฮก”
ก่อน ซึ่งนาตาแฮกดังกล่าวนี้ ดูไปก็คล้ายกับเป็นการสร้าง “นาจำลอง” หรือนาเสี่ยงทาย นั่นเอง เพราะจะเป็น
นาขนาดเล็ก ลักษณะสี่เหลี่ยมจัตุรัสประมาณ ๕๐-๑๐๐ ซ.ม. อยู่บริเวณริมดอนของศาลผีตาแฮก หรือบางที
ก็จะไว้บนกลางแยกตัดของคันแทนา (คันนา) โดยขุดพรวนดินปั้นคันแทนาขึ้นเพื่อกักน้ำไว้ปักกกแฮก แล้วปัก
ขอบรั้วกั้นดูแลรักษาข้าวตาแฮกไปพร้อมๆ กัน ซึ่งส่วนมากมักจะใช้เวลาเพียงไม่เกินหนึ่งสัปดาห์ เพราะสัปดาห์
ต่อไปก็ปักดำจริงได้แต่ปัจจุบันหลายแห่งก็จะเลี้ยงผีตาแฮกวันพุธ แล้วรุ่งขึ้นวันพฤหัสบดีหรืออาจจะวันศุกร์
ก็ปักดำจริงต่อไปเลย
เรื่องผีตาแฮกและการปักกกแฮกนี้ ปัจจุบันเหลือคนทำอยู่น้อยมากแล้วเพราะการเปลี่ยนแปลงทาง
สังคมและวัฒนธรรมหลายด้าน
พิธีเลี้ยงผีปู่ตา ประจำปีในเดือน ๖ ที่บ้านหนองตาไก้ ต.หนองตาไก้ อ.หนองบุนนาก จ.นครราชสีมา
(สมชาย นิลอาธิ : ข้อมูล/ภาพ)
70
