Page 87 - ปฏิบัติการ Lab Bilology II
P. 87
บทปฏบัติการท 7 การสืบพันธุและการเจรญของสัตว ์
ิ
์
ี�
ิ
Animal Reproduction and Development 79
บทปฏิบัติการที่ 7
การสืบพันธุ์และการเจริญของสัตว์
การสืบพันธุและการเจริญของสัตว
(Animal Reproduction and Development)
(Animal Reproduction and Development)
ผศ.ดร. นพคุณ ภักดีณรงค
ผศ.ดร.นพคุณ ภักดีณรงค์
บทนํา
้
ึ
่
ิ
Reproduction หมายถง กระบวนการท่เกดขนเพอเพมจํานวน ถาเปนการเพมจํานวนเซลล เราก ็
ึ
ิ
ี
ื
่
ิ
่
็
ื
ี
่
ึ
่
เรียกวา cellular reproduction ซงกคอ การแบงเซลล ถาเปนระดบสิงมชีวิต (organism) Reproduction
ั
ิ
ี
ึ
ึ
หมายถึง การเกดสิ่งมีชีวิตตัวใหม ซ่งกระบวนการท่เกิดข้น อาจเปนการสืบพันธุแบบไมอาศัยเพศ (asexual
่
่
ึ
ั
ิ
reproduction) ซงเปนการเพมจํานวนสิงมีชีวิตตวใหมโดยไมตองอาศยเซลลสืบพนธุหรือ gametes และอก
ี
ั
ั
่
ั
ั
่
แบบหนึงคอ การสืบพนธุแบบอาศยเพศ (sexual reproduction) ตองอาศยเซลลสืบพันธุจากเพศผู (sperm)
ั
ื
และเซลลสืบพันธุจากเพศเมีย (ovum) มารวมกัน เพื่อเกิดเปนสิ่งมีชีวิตตัวใหม
ั
ในสัตวทมกระดกสันหลังสวนใหญจะเปนการสืบพนธุแบบอาศยเพศ ระบบสืบพนธุประกอบไปดวย
ู
ั
ี
ี
่
ั
ี
่
ํ
อวัยวะทสรางเซลลสืบพนธุ คอ อัณฑะ (testes) ทาหนาทสรางเซลลอสุจิในเพศผู และรังไข (ovary)
ื
ี
ั
่
ทําหนาที่สรางเซลลไข (ovum) ในเพศเมีย ทงสองเพศมทอนําเซลลสืบพนธุและสารจากตอมชวย (accessory
ั้
ี
ั
glands) ตางๆ นอกจากนั้นการทํางานของระบบสืบพันธุยังตองอาศัยระบบตอมไรทอ ซ่งจะสรางฮอรโมน
ึ
่
ุ
ตางๆ ออกมากระตนและควบคมการเจริญของอวัยวะสืบพันธุใหทําหนาทไดอยางสมบูรณ และชักนําใหเกิด
ี
ุ
ลักษณะตางๆ ทางเพศอกดวย
ี
ึ
ี
่
่
หลังจากทไขและอสุจิรวมตวกนแลว (fertilization) กจะมการเจริญเปนตัวออนตอไป ซงการเจริญ
ี
ั
ั
็
ี
่
นับตอจากนี้ เรียกไดวาเปนระยะเอมบริโอ embryo ซงการศึกษาเก่ยวกับการเจริญของสิ่งมีชีวิต เรียกวา
ึ
ี
่
development biology (embryogenesis) โดยทัวไปเซลลไขจะมขนาดใหญกวาเซลลอนๆ ทสัตวนันสราง
ี
่
่
้
ื
ขนมา ในเซลลไข จะประกอบไปดวย ไขแดง (yolk) ในไซโตพลาสซึม ซ่งจะใชเปนอาหารสําหรับตัวออนท ่ ี
ึ
ึ
้
่
ี
ึ
ึ
กาลังเจริญ ปริมาณไขแดงทแตกตางกันทาใหไขมขนาดตางกนซ่งใชบงไดถงชนิดสัตวทแตกตางกนดวย เซลล
ั
ํ
ี
ี
ํ
่
ั
่
ี
ิ
ี
ไขทไดรับการผสมแลว (zygote) จะมการแบงตวหลายๆครังโดยกระบวนการไมโตซส กลุมของเซลลมขนาด
ั
ี
้
ี
่
ี
่
เล็กลงเรือยๆ ตอนแรกตัวออนจะมลักษณะเปนกอนกลมตัน ตอมาเม่อเซลลเริมเคลื่อนท่ ตัวออนจะเริมม ี
่
ื
่
ี
ชองวางภายใน จากนันเซลลจะเริมมการเปลียนแปลง และเคลื่อนท่ตอไปจนเกิดเปนเนื้อเยื่อและโครงสราง
่
ี
้
สวนตางๆของตัวออนตอไป
ระบบสืบพนธุเพศผู
ั
่
ั
่
ึ
ประกอบดวย อณฑะ จะพบอยูในถงอณฑะ (scrotum หรือ scrotal sac) ซงจะยืนออกมาทางดาน
ุ
ั
ุ
นอกของลําตัวทางดานทองบริเวณขาหลัง ภายในถงนี้จะมีอณฑะขางละอน ภายในอณฑะประกอบดวยทอสีขาว
ั
ั
ั
ั
ั
เล็กๆ ยาวขดพันกนไปมา เรียกทอเหลานีวา seminiferous tubules ซ่งเปนแหลงสรางเซลลอสุจิ เม่อตด
ื
ึ
้
ื
ั
อณฑะตามขวางและสองดูดดวยกลองจุลทรรศน จะพบวาทอเหลานี้เม่อขดอยูและถูกตัดจะปรากฏเปนวงๆ
้
อยูเต็ม ภายในแตละวงประกอบดวยเซลลสืบพนธุท่เรียงกนเปนชันๆ เริมตงแตเซลลทตดกบผนังทอ เรียกวา
ั
ั
ี
่
ิ
ั
ี
่
ั
้
spermatogonium ซงจะแบงตวตอไปเปน primary spermatocyte, secondary spermatocyte,
ั
่
ึ
spermatid และ spermatozoa ตามลําดบ เซลลอสุจิหรือ spermatozoa จะหลุดจากผนังทอเคลื่อนไปตาม
ั
seminiferous tubules แลวเปดเขาสูทอที่เรียกวา epididymis
