Page 92 - ปฏิบัติการ Lab Bilology II
P. 92
ปฏบัติการชววิทยา 2 [Biology Laboratory 2] ภาควิชาชววิทยา คณะวิทยาศาสตร มมส.
ี
ี
ิ
์
84 ผศ.ดร.นพคณ ภักดีณรงค ์
ุ
ปลาดาว ตัวออนมีชอง blastocoel อยูตรงกลาง ลอมรอบดวยเซลลเรียงตัวชั้นเดียว เซลล
ทางขั้วดานลางจะมีขนาดใหญกวาทางขั้วดานบนเล็กนอย
กบ ตัวออนมีชอง blastocoel อยูคอนไปทางขั้วดานบน ลอมรอบดวยเซลลหลายชั้น กลุมเซลล
ทางดานบนจะมีขนาดเล็กกวาทางดานลางอยางเห็นไดชัด
ี
ิ
ั
ี
ไก ตวออนไมม blastocoel แตมชองแคบๆ เกดใต blastodisc เรียกวา subgerminal
cavity
ขั้นแกลตรูลา ( Gastrula)
ี
ี่
ตัวออนยังคงมการแบงเซลลเพิ่มมากขึ้นนอกจากนี้ยังมการเคลื่อนทของเซลลโดยกระบวนการ
ี
ตอไปนี้
- epiboly เปนการเคลื่อนของเซลลจากขั้วบนเบียดลงขั้วลางของตัวออน
- invagination เปนการเคลื่อนตัวของเซลลเปนชองวางใหม ดันตัวเขาไปขางใน
- involution เปนการเคลื่อนทมวนตัวของเซลลเขาไปขางใน
ี่
- delamination เปนการแยกตัวของเซลลซึ่งเคยปะปนซอนกันอยางไมเปนระเบียบไปเรียง
ตัวซอนกันเปนแผนๆ
ี
ปรากฏการณขั้นนี้ เรียกวา gastrulation ทําใหตัวออนเกิดมีเนื้อเยื่อขั้นตางๆขึ้นและมชองวาง
ใหมเกิดขึ้น เรียก gastrocoel ซึ่งเปดสูภายนอกทาง blastopore ชอง gastrocoel ที่เกิดขึ้นใหมนี้จะเจริญ
ตอไปเปนทางเดินอาหาร จึงเรียกวา archenteron หรือ primitive gut
้
้
ั
ี
ปลาดาว ในขนนี ตวออนจะม epiboly ลงทางดานลางเกดการดนตัวของกลุมเซลลดานนี ้
ั
ั
ิ
ิ
ื
ุ
เขาขางใน (invagination) ทําใหเกดชองวางใหม คอ gastrocoel เปนถงเขาไปใน blastocoel
gastrocoel มชองเปดเรียก blastopore อยูทางดานลาง ขณะนีตวออนมีเนือเยือ 2 ชัน เซลลทบอยูรอบๆ
ี
้
่
้
ั
่
ี
ุ
้
่
ื
ี
gastrocoel คอ endoderm สวนเซลลทลอมรอบ blastocoel คอ ectoderm ตอมาจะมเซลลขนาดใหญ
ื
ี
่
่
ี
รูปรางคลายอะมีบา เรียกวา mesenchyme cellsเคลือนทไดแบบ amoeboid ภายใน blastocoel เซลล
ี่
เหลานี้ออกมาจากกลุมเซลลบริเวณรอยพับระหวาง endoderm กับ ectoderm และเกิดเปนเนื้อเยื่อชั้นท 3
ี
ู
ื
คอ mesoderm ชอง blastocoel จะถกแทนทหายไป
่
กบ ตัวออนกบมี epiboly เกิดขึ้นเชนกัน และเริ่มมี invagination ตรงจุดกลางดานลางสุด
ของ grey crescent ตําแหนงนี้เรียกวา dorsal lip of blastopore ซึ่งเปนรูเปดของ gastrocoel เซลลท ี่
เคลื่อนลงมาจะมี involution เขาขางในทบริเวณนี้ สังเกตแนวเซลลที่มวนเขาไปไดจากเม็ดคงควัตถุที่ติดอยูใน
ี่
ี่
เซลล เซลลที่อยูบริเวณ grey crescent จะเปนกลุมแรกทมวนเขาไปและกลายเปน notocord อยูกลางตัว
ทางดานบน
เซลลท่มวนตัวตามเขาไปภายหลัง จะแผตัวเปนแผนดานขางของ notocord เปนชัน
ี
้
mesoderm เซลลทเหลืออยูชั้นนอก คอ ectoderm การมวนตวของเซลลชั้น mesoderm นีจะแผตวลงใต
ั
่
ี
ื
้
ั
สูดานลาง
ระยะแรก blastopore มีลักษณะคลายรูปพระจันทรเสียว ตอมาแผลงมาจรดกน
ั
้
ู
ี
ั
ดานลางเปนชองกลม เซลลทเคยอยูทางลางซ่งมไขแดงมากและมีขนาดใหญแบงตวชา จะถกเซลลทเคลือนลง
ึ
่
ี
่
ี
่
่
ี
ิ
ี
มาเบยดดันเขาขางในดวย กลายเปนชั้น endoderm บางสวนทเขาไปยังไมหมด เหลือเปนกระจุกสีเหลืองตด
้
ู
ี
็
่
ึ
่
อยูท blastopore เรียก yolk plug ซงตอมากจะคอยๆถกดันเบยดเขาขางในจนหมด ตวออนระยะนีจะม ี
ั
ี
gastrocoel เปนชองกวาง แผจากดานบนลงเบียด blastocoel เขาไปขางในจนแคบเขาและหายไปในที่สุด
