Page 123 - ซีลีเนียมในการผลิตปศุสัตว์

112

บทที่ 5 ซีลีเนียมในการผลิตสัตว์เคี้ยวเอื้อง

บทน า
การผลิตสัตว์เคี้ยวเอื้องนับว่าเป็นการผลิตปศุสัตว์ที่มีความส าคัญ ทั้งในด้านโภชนาการ คือ การ

ื
้

่
ผลตเนอและนม สาหรับการบริโภคภายในประเทศเป็นสวนใหญ่ และในด้านเศรษฐกิจและสังคมของ
ิ
ประเทศไทย เนื่องจากนอกจากจะเป็นแหล่งผลิตเนื้อและนมแล้ว ยังมีบทบาทที่เกี่ยวข้องกบสภาวะทาง
ั
เศรษฐกิจและสังคมในระดับภูมิภาคด้วย เพราะเกษตรกรผู้เลี้ยงสัตว์เคี้ยวเอื้อง คือ โคเนื้อ โคนม กระบือ
ี
และแพะแกะ มจานวนประมาณ 1.5 ลานราย คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 45 ของเกษตรกรผู้เลี้ยงสัตว์

้
ทั้งหมด (กรมปศุสัตว์, 2565) ทั้งนี้เกษตรกรผู้เลี้ยงสัตว์เคี้ยวเอองส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรรายย่อยที่
ื้
กระจายอยู่ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ โดยเฉพาะในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือที่ทั้งเป็น
ื้
ภูมิภาคที่มีการเลี้ยงสัตว์เคี้ยวเอองและบริโภคผลผลิตของสัตว์เคี้ยวเอองมากที่สุด ดังนั้นการผลิตสัตว์
ื้
เคี้ยวเอื้องจึงเป็นอีกหนึ่งแหล่งที่มาของรายได้ของเกษตรกร นอกเหนือจากการเพาะปลูกข้าว ท าให้ราคา
ื้
ิ
ของสัตว์เคี้ยวเออง รวมถึงราคาของผลผลิตของสัตว์เคี้ยวเออง มีผลกระทบทั้งในด้านเศรษฐกจและ
ื้
สังคมของเกษตรกร ทั้งนี้ประสิทธิภาพการผลิตของสัตว์เคี้ยวเอองขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ ทั้งด้าน
ื้
ั
พนธุกรรม อาหารและการจัดการฟาร์ม ซึ่งต้องจัดการทุกด้านอย่างเหมาะสม เนื้อหาของบทนี้มุ่งเน้น
การสืบค้น รวบรวมและน าเสนอผลของการเสริมซีลีเนียมในสัตว์เคี้ยวเออง คือ โคเนื้อ โคนม และสัตว์
ื้
ื้
ื้
เคี้ยวเอองขนาดเล็ก (แพะและแกะ) ซึ่งเป็นสัตว์เคี้ยวเอองที่มีการผลิตในรูปแบบการผลิตเป็นฟาร์ม
เพมขึ้นอย่างรวดเร็ว ซึ่งคาดหวังว่าเนื้อหาและองค์ความรู้เกี่ยวกับผลการเสริมซีลีเนียมในสัตว์เคี้ยวเออง
ิ่
ื้
จะเป็นประโยชน์ทั้งในเชิงวิชาการ และสามารถน าไปใช้ประโยชน์ในด้านอน ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการผลิต
ื่
สัตวเคี้ยวเอื้อง

ซีลีเนียมในการผลิตโคเนื้อ
กรมปศุสัตว์ (2565) รายงานว่า ในประเทศไทยมีเกษตรกรผู้เลี้ยงโคเนื้อ จ านวน 1.14 ล้านคน

มีโคเนื้อ จ านวน 7.58 ล้านตัว โดยจ าแนกเป็นโคพนเมองจ านวน 4.16 ล้านตว (รอยละ 54.95)
้
ื
ั
้
ื
โคลูกผสมจ านวน 3.02 ล้านตัว (ร้อยละ 39.85) โคขนจ านวน 2.70 แสนตัว (ร้อยละ 3.57) และโคพันธุ์
ุ
แท้ จ านวน 1.23 แสน ตัว (ร้อยละ 1.63) โดยได้มีการปรับเปลี่ยนจากระบบการปล่อยให้โคแทะเล็มใน
ทุ่งหญ้าธรรมชาติหรือทุ่งนาหลังฤดูเก็บเกี่ยวข้าว มาเป็นระบบเลี้ยงโคในโรงเรือนที่ผู้เลี้ยงต้องน าอาหาร
ิ่
ข้นและอาหารหยาบมาให้แก่โคเพมมากขึ้น ส าหรับรูปแบบของการผลิตโคเนื้อส่วนใหญ่จะเป็นรูปแบบ
เลี้ยงโคแม่พนธุ์ผลิตลูกโคเพอจ าหน่าย รูปแบบเลี้ยงโครุ่นน ้าหนักตัวระหว่าง 180-350 กโลกรม โดยมี
ั
ิ
ั
ื่
จุดมุ่งหมายเพอการผลิตเนื้อส าหรับตลาดทั่วไปซึ่งเป็นตลาดเนื้อส่วนใหญ่ในประเทศ หรือเพอเตรียม
ื่
ื่
ุ
ุ
ี
ส าหรับการขุนโค และรูปแบบการเลี้ยงโคขนเพื่อผลิตเนื้อโคคณภาพสูง ซึ่งมีส่วนแบ่งทางการตลาดเพยง
ร้อยละ 1 ของตลาดเนื้อโคทั้งหมด แต่เป็นรูปแบบการเลี้ยงที่มีการขยายตัวมากที่สุด สืบเนื่องจากมีการ
112 ซีลีเนียมในการผลิตปศสตว์ Selenium in Livestock Production
ั
ุ