Page 171 - ซีลีเนียมในการผลิตปศุสัตว์

160

ี
ี
่
ี
ี
ั
่
ี
ี
รายงานทางการแพทย์ทพบว่า ซลเนยมมบทบาทเกยวกบการชะลอวัย (anti-ageing) และบทบาทใน
การต้านมะเร็งบางชนิด เช่น มะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งล าไส้ใหญ่ และมะเร็งปอด เป็นต้น ผ่าน
คุณสมบัติในการต้านอนุมูลอสระ (Roman et al., 2014) โดยความเข้มข้นของซีลีเนียมในพลาสมาช่วง
ิ
ระหว่าง 70-106 ไมโครกรัมต่อลิตร มีความสัมพนธ์เชิงบวกกับการลดความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งใน
ั
มนุษย์ (Ullah et al., 2018) จากบทบาทหน้าที่ของซีลีเนียมที่สัมพนธ์กับสุขภาพของมนุษย์อย่าง
ั
กว้างขวาง ดังนั้นการได้รับซีลีเนียมจากการบริโภคอาหาร หรือจากอาหารเสริมสุขภาพในระดับที่
เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย จึงเป็นสิ่งที่มีความส าคัญต่อสุขภาพของผู้บริโภค

ความต้องการซีลีเนียมในมนุษย
์
ในร่างกายของมนุษย์ประกอบด้วยซีลีเนียมประมาณ 3-20 มิลลิกรัม โดยซีลีเนียมส่วนใหญ่ร้อย
ี
ละ 46.9 พบอยู่ในกล้ามเนื้อ ส้าหรับซีลีเนียมในไตมีเพยงร้อยละ 4 เท่านั้น การประเมินสภาวะของ
ั
้
้
ซีลีเนียมในร่างกาย โดยทั่วไปจะใช้การวัดความเขมขนของซีลเนยมในพลาสมาหรอซีรม รวมท้งความ
ั
่
ื
ี
ี
เข้มข้นของซีลีเนียมในเล็บ เส้นผม หรือในปัสสาวะ เป็นตัวบ่งบอกถึงปริมาณของซีลีเนียมที่ได้รับใน
่
อาหาร แตในปัจจุบันการวัดระดบความเข้มข้นของซีลีโนโปรตีน เช่น เอนไซม์กลูตะไธโอนเพอร์ร็อคซ ิ
ั
ี
เดส และซีลีโนโปรตีนพ สามารถใช้เปนตวชีวัดของปรมาณของซีลีเนียมในร่างกายได้เช่นกัน คนที่มี
็
ิ
้
ั
สุขภาพดีควรมีระดับความเข้มข้นของซีลีเนียมในพลาสมาหรือในซีรั่ม ประมาณ 8 ไมโครกรัมต่อ 100
มลลิลิตร ซึ่งถอว่าเปนระดับที่เพยงพอในการสังเคราะห์ซีลีโนโปรตีนในรางกาย หรอเพยงพอแกการ
็
ื
ี
ื
่
ิ
ี
่
ท้างานของเอนไซม์กลูตะไธโอนเพอร์ร็อคซิเดส (รัชนีและดุลยพร, 2563) ระดับความเข้มข้นของซีลีเนียม
ในพลาสมาที่ต่้ากว่า 8 ไมโครกรัมต่อ 100 มิลลิลิตร ถือว่าอยู่ในสภาวะเสี่ยงต่อการขาดซีลีเนียม และยัง
ิ่
ท้าให้มีความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งต่อมลูกหมากเพมขึ้น 4-5 เท่า (Kieliszek, 2019)
แม้ว่าซีลีเนียมนั้นจ้าเป็นต่อสุขภาพแต่การได้รับซีลีเนียมในปริมาณมาก (มากกว่าร้อยละ 200
ของปริมาณซีลีเนียมที่ควรได้รับประจ้าวัน) จะเกดอาการผิดปกติขึ้นได้ ความเป็นพิษแบบเฉียบพลันและ
ิ
รุนแรง เกิดจากการบริโภคซีลีเนียมเป็นกรัมทั้งโดยไม่ได้ตั้งใจหรือตั้งใจ ความเป็นพษแบบเรื้อรัง หรือที่
ิ
เรียกว่า ภาวะซีลีโนซีส (selenosis) ที่อาจเกิดขึ้นจากการได้รับซีลีเนียมในปริมาณน้อยแต่ได้รับต่อเนื่อง
็
เปนเวลานาน อาการทพบไดแก ผมรวง เลบเปราะบาง และอาการอน ๆ เช่น ระคายเคองกระเพาะ
่
ื
ื
็
่
่
้
่
ี
ื
้
อาหาร ท้องอด ท้องเฟอ คลื่นไส้ ผื่น ลมหายใจมีกลิ่นคล้ายกระเทียม เหนื่อยล้า หงุดหงิด และความ
ั
ื
ิ
ี
ี
ิ
ิ
้
ผดปกตของระบบประสาทโดยเฉพาะตามปลายมอปลายเทา หากร่างกายได้รบซีลเนยมเกนขนาดเป็น
เวลานาน อาจเกิดภาวะตับวายได้ (รัชนีและดุลยพร, 2563)
ความเข้มข้นของซีลีเนียมในดินทั่วโลกอยู่ในช่วงระหว่าง 0.01-2.00 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม หรือ
เฉลี่ยเท่ากับ 0.4 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม โดยดินที่มีความเข้มข้นของซีลีเนียมต่้ามากพบในหลายประเทศ
์
ิ
ื้
เช่น เดนมาร์ก ฟนแลนด นิวซีแลนด์ เซอร์เบีย และพนที่ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันตก
เฉียงใต้ รวมถงเขตปกครองตนเองมองโกลเลียในของจีน จึงท้าให้พื้นที่เหล่านี้มีความเขมขนของซีลีเนียม
ึ
้
้
ในห่วงโซ่อาหารอยู่ในระดับต่้า ส่งผลให้การบริโภคซีลีเนียมต่อวันต่้าตามไปด้วย แสดงให้เห็นว่าการ
160 ซีลีเนียมในการผลิตปศสตว์ Selenium in Livestock Production
ุ
ั