Page 9 - แผนพัฒนารัฐบาลดิจิทัล พ.ศ. 2566-2570

การพัฒนารัฐบาลดิจิทัล ในป พ.ศ. 2566 - 2570 จำเปนตองพิจารณาการดำเนินงานดานรัฐบาลดิจิทัลใน

ปจจุบัน เพื่อวิเคราะหหาชองวางการพัฒนา ปญหา อุปสรรคและโอกาส เพื่อยกระดับการพัฒนารัฐบาลดิจิทัลใหสอดรับ
กับบริบทท่เปล่ยนแปลงอยางรวดเร็ว และสอดคลองตามเจตนารมยของพระราชบัญญัติการบริหารงานและการใหบริการ
ี
ี
ภาครัฐผานระบบดิจิทัล พ.ศ.2562 โดยมีประเด็นสำคัญของการพัฒนารัฐบาลดิจิทัลที่ตองดำเนินการตามมาตราตางๆ
ที่ระบุไวใน พ.ร.บ. ดังนี้

มาตรา 4
ี
มงเนนการบริหารงานภาครัฐและการจัดทำบริการสาธารณะในรูปแบบและชองทางดิจิทัลท่มีความสะดวก
ุ
รวดเร็ว มีประสิทธิภาพ และตอบสนองตอการใหบริการและการอำนวยความสะดวกแกประชาชน เปนประเด็นสำคัญ
ท่ภาครัฐตองเรงดำเนินการเพ่อการเปล่ยนผานสูการเปนรัฐบาลดิจิทัล บนพ้นฐานความม่นคงปลอดภัยและมีธรรมาภิบาล
ั
ี
ื
ี
ื
มาตรา 4 (1) การนำระบบดิจิทัลมาใชในการบริหารและการใหบริการของหนวยงานของรัฐ เพ่อเพ่มประสิทธิภาพ
ิ
ื
อยางคุมคาและเต็มศักยภาพ
การดำเนินงานที่ผานมา
จากการสำรวจระดับความพรอมรัฐบาลดิจิทัลหนวยงานภาครัฐของประเทศไทยท่ผานมา พบวา ภาพรวม
ี
ระดับความพรอมการพัฒนาดานดิจิทัลของหนวยงานภาครัฐมีการพัฒนาในทิศทางที่ดีข้น โดยหนวยงานของรัฐม ี
ึ
การพัฒนาบริการดิจิทัลเพ่มมากข้น และมีสัดสวนบริการสำคัญของรัฐที่สามารถใหบริการแบบออนไลน ในป 2565
ิ
ึ
คิดเปนรอยละ 72.71 เพิ่มสูงขึ้นจาก ป 2564 กวารอยละ 10

ปญหาจากการดำเนินงาน
ถึงแมวาการพัฒนาบริการดิจิทัลมีการดำเนินการมาอยางตอเน่อง แตยังคงมีความทาทายท่สำคัญ ไดแก
ื
ี
การบูรณาการของหนวยงานภาครัฐ การตอบสนองความตองการและคาดหวังของประชาชน การลดทอนกระบวนการ
หรือขั้นตอนที่ไมจำเปน การประยุกตใชเทคโนโลยีดิจิทัลกับกระบวนงานที่ใชระยะเวลาและเอกสารจำนวนมาก รวมถึง
ี
การกำหนดมาตรฐานการใหบริการของรัฐ ท่สามารถสงเสริมและผลักดันใหเกิดบริการของรัฐท่สะดวกสบาย และ
ี
ตอบโจทยแกผูใชบริการ

แนวทางแกไข

ื
1. การจัดทำชุดขอมูลหลัก (Master Data) ของหนวยงานตามมาตรฐานธรรมาภิบาลขอมูลภาครัฐ เพ่อให
หนวยงานของรัฐแหงอื่นสามารถเชื่อมโยงขอมูลไดผาน API ที่ไดมาตรฐาน และมีขอมูลที่ถูกตอง ทันสมัย
ั
สามารถนำไปใชงานโดยไมตองจัดทำหรือเก็บขอมูลน้นขึ้นใหม ซ่งจะชวยลดความซ้ำซอนในการรองขอขอมูล
ึ
จากประชาชนและลดปญหาการจัดเก็บขอมูลของหนวยงานท่มีความซ้ำซอนกัน เปนการเพ่มประสิทธิภาพ
ี
ิ
ในการดำเนินงานและการใหบริการดิจิทัล
2. การบูรณาการในการบริหารงานและการใหบริการระหวางหนวยงานของรัฐใหสามารถทำงานรวมกันได 
ี
(Interoperability) โดยการปรับเปล่ยนระบบงานใหอยูในรูปแบบดิจิทัลท่มีการเชื่อมโยงระบบงานและ
ี
การแลกเปลี่ยนขอมูลระหวางหนวยงานรัฐ ผานแพลตฟอรมกลางหรือโครงสรางพื้นฐานของการใชขอมูล
ี
รวมกัน โดยตองมีการกำหนดนโยบายกลางท่สำคัญ อาทิ มาตรฐานขอมูล (Data Standard) ขอตกลง
การใชเทมเพลตขอมูลรวมกัน (Template Data Sharing Agreement) และแนวทางการสราง API

8

(API Guidance) เพื่อกำหนดรูปแบบการจัดเก็บและคุณภาพของขอมูลภายใตหลักการของธรรมาภิบาล 5. มาตรฐานความม่นคงปลอดภัยและความนาเช่อถือ เพ่อกำหนดแนวทางการพัฒนาโครงสรางพ้นฐานและบริการดิจิทัล
ั
ื
ื
ื
ขอมูลภาครัฐ รวมถึง ลดอุปสรรคทางเทคนิคดานความแตกตางของระบบ ใหหนวยงานสามารถทำงาน ใหมีการรักษาความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร (Cybersecurity) และการคุมครองขอมูลสวนบุคคล (Privacy)
รวมกันบนแพลตฟอรมกลางเดียวกันได
3. การจัดใหมีโครงสรางพ้นฐาน/แพลตฟอรมกลาง (Infrastructure / Common Platform) หรือระบบ การดำเนินงานที่ผานมา
ื
บริการกลาง (Common / Shared Service) ในรูปแบบ Microservice ที่หนวยงานของรัฐสามารถใชงาน คณะกรรมการพัฒนารัฐบาลดิจิทัลประกาศมาตรฐานในราชกิจจานุเบกษา จำนวน 4 ฉบับ ไดแก
รวมกัน และนำไปพัฒนาตอยอดเปนบริการสาธารณะตามภารกิจของหนวยงานได โดยหนวยงานกลาง 1. ประกาศคณะกรรมการพัฒนารัฐบาลดิจิทัล เรื่อง ธรรมาภิบาลขอมูลภาครัฐ

่
ึ

ู
ิ
เปนผจัดหาหรือพัฒนาเพื่อใหบริการหนวยงานของรัฐในลักษณะบริการกลาง ซงเปนการบรหารงบประมาณ 2. ประกาศคณะกรรมการพัฒนารัฐบาลดิจิทัล เรื่อง มาตรฐานและหลักเกณฑการเปดเผยขอมูลเปดภาครัฐ
อยางคุมคาและกอใหเกิดมาตรฐานของระบบบริการ ในรูปแบบขอมูลดิจิทัลตอสาธารณะ
หนวยงานผูรับผิดชอบ 3. ประกาศคณะกรรมการพัฒนารัฐบาลดิจิทัล เรื่อง มาตรฐานและหลักเกณฑการจัดทำกระบวนการและ
ื
▪ หนวยงานสวนกลาง การดำเนินงานทางดิจิทัลวาดวยเร่องการใชดิจิทัลไอดีสำหรับบริการภาครัฐ สำหรับบุคคลธรรมดาท่ม ี
ี
▪ หนวยงานของรัฐทุกหนวยงาน สัญชาติไทย (Digital ID)
4. ประกาศคณะกรรมการพัฒนารัฐบาลดิจิทัล เรื่อง มาตรฐานและหลักเกณฑการเชื่อมโยงและแลกเปลี่ยน
ั
ื
่
ิ
ี

ื


ิ
ี
มาตรา 4 (2) มุงเนนใหมีการกำหนดมาตรฐาน หลักเกณฑ และวิธีการเก่ยวกับระบบดิจิทัล ขอมลดจทล วาดวยเรอง กรอบแนวทางการพัฒนามาตรฐานการเช่อมโยงและแลกเปล่ยนขอมูลภาครัฐ
ู
ี
โดยกำหนดใหหนวยงานภาครัฐมีการพัฒนามาตรฐาน หลักเกณฑและวิธีการเกี่ยวกับระบบดิจิทัล ที่จะเปน โดยมีรายช่อมาตรฐาน หลักเกณฑ และวิธีการเกี่ยวกับระบบดิจิทัลท่สำคัญปรากฏตามภาคผนวก 1
ื
การกำหนดแนวทางพื้นฐานสำหรับการพัฒนารัฐบาลดิจิทัลของหนวยงานภาครัฐใหมีความสอดคลองกันและสามารถ อยางไรก็ดี ถึงแมคณะกรรมการพัฒนารัฐบาลดิจิทัลไดประกาศมาตรฐาน จำนวน 4 ฉบับขางตน
เชื่อมโยงแลกเปลี่ยนขอมูลระหวางกัน มีความมั่นคงปลอดภัยและนาเชื่อถือ โดยมีการบูรณาการและสามารถทำงาน แตมาตรฐานดังกลาวยังมิไดถูกนำไปใชในหนวยงานภาครัฐอยางกวางขวางมากนัก
ั
ั
่
ี
ิ
ั



ี
ู
ิ

ิ
ิ
รวมกนอยางเปนเอกภาพ เกดการพฒนาการบริการภาครฐทมประสทธิภาพ และนำไปสการบรหารราชการและการบรการ
ประชาชนแบบบูรณาการ รวมท้งใหประชาชนเขาถึงไดโดยสะดวก ท้งน้ มาตรฐานสำคัญในการพัฒนารัฐบาลดิจิทัล ปญหาจากการดำเนินงาน
ั
ี
ั
ี
ประกอบดวย 1. หนวยงานท่สนใจเปนหนวยงานนำรองในการใชมาตรฐานมีไมมากนัก จึงขาดกรณีตัวอยางการนำมาตรฐาน
1. มาตรฐานธรรมาภิบาลขอมูลภาครัฐ เพ่อเปนแนวทางในการบริหารจัดการขอมูลใหมีคุณภาพ ถูกตอง ครบถวน ไปประยุกตใชในการดำเนินงานท่ชัดเจนและเปนรูปธรรม ทำใหไมสามารถขยายผลการใชมาตรฐานไปสู
ี
ื
และเปนปจจุบัน มีความม่นคงปลอดภัยของขอมูล การรักษาความลับ การเขาถึงขอมูล และการรักษาความเปน หนวยงานภาครัฐในวงกวางได
ั
ี
ี
ึ
สวนบุคคล ตลอดจนสามารถแลกเปล่ยนขอมูลกับหนวยงานของรัฐแหงอ่นและนำไปประมวลผลตอไปได เพ่อ 2. เทคโนโลยีเปลี่ยนแปลงเร็วข้น สงผลใหมาตรฐานมีขอมูลบางสวนท่ไมทันตอเทคโนโลยีและบริบทท ่ ี
ื
ื
ลดความซ้ำซอนของการจัดเก็บขอมูล รวมถึงสามารถเปดเผยตอสาธารณะและนำขอมูลไปใชใหเกิดประโยชนได เปล่ยนแปลงไป
ี
ี
ื
2. มาตรฐานการเปดเผยขอมูลเปดภาครัฐ เพ่อกำหนดแนวทางในการจัดทำบัญชีขอมูล ระบุชุดขอมูล จัดระดับความสำคัญ 3. เจาหนาที่ภาครัฐขาดความรูความเขาใจเก่ยวกับมาตรฐาน จึงไมสามารถนำแนวปฏิบัติตามมาตรฐาน
จำแนกหมวดหมู จัดระดับชั้นขอมูลและกำหนดรูปแบบของชุดขอมูล รวมถึงการเชื่อมโยงชุดขอมูลเปดภาครัฐผาน ไปใชดำเนินการในหนวยงานใหเปนรูปธรรมได
ศูนยกลางขอมูลเปดภาครัฐ 4. ขาดมาตรฐานที่สำคัญตาม พ.ร.บ. กำหนด อาทิเชน มาตรฐานกระบวนการหรือการดำเนินงานทางดิจิทัล
ื
ั
3. มาตรฐานกระบวนการหรือการดำเนินงานทางดิจิทัล เพ่อกำหนดข้นตอนการพัฒนาระบบบริการและบริหารจัดการ มาตรฐานความมั่นคงปลอดภัยและความนาเชื่อถือ
ภาครัฐ ใหมีความสอดคลองและสามารถเชื่อมโยงกันระหวางหนวยงานของรัฐแหงอื่น เชน แนวปฏิบัติดานเอกสาร
อิเล็กทรอนิกส (e-Document) และดานไปรษณียอิเล็กทรอนิกส (e-Mail) สำหรับการติดตอราชการ เปนตน แนวทางแกไข
รวมถึงแนวปฏิบัติในการพัฒนาจัดใหมีหรือนำระบบบริการกลาง (Common Services) ไปใชอำนวยความสะดวก 1. สพร. ขอความรวมมือจากหนวยงานเครือขายหรือหนวยงานคูความรวมมือใหเปนหนวยงานนำรอง
ในการบริการประชาชน เชน ระบบการพิสูจนและยืนยันตัวตนทางดิจิทัล (มาตรา 12 (4)) 2. สพร. สงเสริมใหมีการจัดทำ Sandbox เพื่อทดสอบการใชมาตรฐานกอนการประกาศใชจริง เพื่อลดระยะ
ั
ี
ี
ื
4. มาตรฐานการเช่อมโยงและแลกเปลี่ยนขอมูลดิจิทัล เปนกรอบการพัฒนาการเช่อมโยงและแลกเปล่ยนขอมูล เวลา และผลกระทบท่อาจเกิดข้น อีกท้งยังสามารถปรับเปล่ยนมาตรฐานใหสอดคลองกับบริบทไดอยาง
ื
ี
ึ
ภาครัฐ ท่กำหนดรูปแบบขอมูล โปรโตคอล แนวทางการยืนยันตัวตน (Authentication) การใหความยินยอมใช ทันทวงที
ี
ขอมูล (Consent) การจัดเก็บบันทึกหลักฐานของการเชื่อมโยงแลกเปลี่ยนขอมูล รวมถึงขอกำหนดดานความเปน 3. สถาบันพัฒนาบุคลากรภาครัฐดานดิจิทัลของ สพร. รวมกับหนวยงานสวนกลางที่เกี่ยวของพัฒนาหลักสูตร
สวนตัว (Privacy) และความมั่นคงปลอดภัย (Security) เพื่อยกระดับทักษะบุคลากรภาครัฐใหมีความรูความเขาใจดานมาตรฐานตาง ๆ ของรัฐบาลดิจิทัล
4. สพร. เรงกำหนดมาตรฐานกระบวนการหรือการดำเนินงานทางดิจิทัล และมาตรฐานความมั่นคงปลอดภัย
และความนาเชื่อถือ เพื่อใหเปนไปตามที่ พ.ร.บ. กำหนด

5. สพร. สรางเครื่องมือ เชน เครื่องมือประมวลผลอัตโนมัติสำหรับการประเมินความเสี่ยงเพื่อใชในการพิสูจน
และยืนยันตัวตน สำหรับบริการภาครัฐ เพื่ออำนวยความสะดวกใหหนวยงานภาครัฐสามารถปฏิบัติตาม
มาตรฐานตางๆ ไดงายมากยิ่งขึ้น

ิ
ื
มาตรฐานถือเปนเพียงจุดเร่มตนในการขับเคล่อนรัฐบาลดิจิทัลของประเทศไทย ใหหนวยงานภาครัฐสามารถ
ทำงานรวมกันได ดังน้น การพัฒนามาตรฐานและหลักเกณฑตางๆ ยังคงจำเปนตองพัฒนา ปรับปรุงและดำเนินการ
ั
ี
อยางตอเนื่อง ใหสอดคลองกับสภาพแวดลอมเชิงดิจิทัลท่เปล่ยนแปลงอยางรวดเร็ว อีกทั้ง เพ่อการสรางสมดุลของ
ี
ื
การทำงานเชิงดิจิทัลของหนวยงานภาครัฐ ใหสามารถทำงานไดอยางคลองตัว ปลอดภัย และใหบริการประชาชน
ไดอยางมีประสิทธิภาพบนการทำงานในมาตรฐานเดียวกัน

หนวยงานผูรับผิดชอบ
▪ สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล

▪ หนวยงานสวนกลางที่เกี่ยวของกับการพัฒนามาตรฐานดานดิจิทัล
▪ หนวนงานสวนกลางที่เกี่ยวของกับการพัฒนาหลักสูตรเพื่อยกระดับบุคลากรภาครัฐ