Page 114 - ปฏิบัติการ Lab Bilology II

ิ
ี
ี
์
ปฏบัติการชววิทยา 2 [Biology Laboratory 2] ภาควิชาชววิทยา คณะวิทยาศาสตร มมส.
106 ผศ.ดร.จฑาพร แสงประจักษ ์
ุ
พันธุวิศวกรรม (Genetic Engineering)
ั
ั
ั
ั
ุ
ปจจุบันเทคโนโลยีทางดานพนธุศาสตรระดบโมเลกลและพนธุวิศวกรรมศาสตรมีความสําคญตอการ

ู
ํ
ุ
ดาเนินชีวิตของมนุษย เนืองจากถกนํามาใชประโยชนทางดานตาง ๆ เชน การแพทย อตสาหกรรม และ
่

่
ั
ี
ั
ึ
้
เกษตรกรรม นอกจากนีการศกษาวิจัยในระดบหองปฏิบัตการกมอยางตอเนืองและมการพฒนาเทคนิคใหม ๆ
ี
ิ


็
ี
ิ
อยูเสมอ บทปฏิบตการนี้มเนื้อหาเกยวกบการแยกสกดสารพนธุกรรมของสิงมชีวิตและพนธุวิศวกรรมเบองตน
ี
ั
ั
ื
่
ี
่
ั
ั
ั


้
เพื่อสรางสิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรม (GMOs) เชน การโคลนยีนโดยอาศัยพลาสมิดของแบคทีเรีย
็
ึ
การโคลนยีนโดยอาศัยพลาสมิดดีเอ็นเอของแบคทีเรียเริ่มจากการตดยีนหรือดเอนเอท่ตองการศกษา
ี
ั
ี

ดวยเอนไซมตดจําเพาะแลวนํามาเชือมตอกบดเอนเอพาหะ (DNA vector) เชน พลาสมด (plasmid) จนได 

็
ี
ั

ิ

่
ั

ี


ํ

ี

เปนดีเอ็นเอสายผสม (recombinant DNA) แลวทาการสงถายดเอ็นเอสายผสมทไดเขาสูเซลลเจาบาน (host
่
่
ี
ึ
่
็
ิ
ี
cell) เชน แบคทีเรีย เมื่อเซลลเจาบานมการเพิ่มจํานวนยีนหรือดเอนเอทตองการศกษานีจะเพมจํานวนตามไป

ี
้
ุ
ี
่
ื
ดวย เซลลเจาบานทมีดเอ็นเอสายผสมเหมอน ๆ กันเรียกวา โคลน (clone) (สุรินทร ปยะโชคณากล, 2548)

ี

ดังภาพที่ 9.7

ภาพที่ 9.7 การโคลนยีนโดยอาศัยพลาสมิดดีเอ็นเอของแบคทีเรีย (ที่มา: Lodish et al., 2015)

ในปจจุบันมีการสรางพลาสมิดดีเอ็นเอท่มยีนตานยาปฏิชีวนะ เชน แอมพิซิลลิน (ampicillin
ี
ี
r
r
r
่
resistance gene, amp), กานามัยซิน (kanamycin, kan) และเตตราซัยคลิน (tetracyclin, tet) เพือใช



เปนยีนในการคดเลือก (selectable gene) เซลลแบคทเรียทไดรับพลาสมดซงจะเจริญไดในอาหารเลียงเชือท ่ ี
่
ี
ั
ึ
่
้
้
ี
ิ
ี
ิ
ุ

ี
ใสยาปฏิชีวนะแอมพซลลิน อยางไรก็ตามเซลลแบคทเรียท่ไดรับพลาสมิดทกเซลลจะเจริญไดแมวาพลาสมิดท ี ่
ิ
ี
อยูในเซลลนั้นจะไมมีชิ้นดีเอ็นเอที่ตองการแทรกอยูก็ตาม จึงไมสามารถบอกไดวาโคลนใดมีชิ้นดเอนเอหรือยีนท ี่
็
ั

ตองการ ดงนั้นในการสรางพลาสมดจึงใสยีน lacZ ทควบคุมการสรางเอนไซม β-galactosidase เพือใชเปน
ิ
่
ี
่