Page 211 - ซีลีเนียมในการผลิตปศุสัตว์

200

บทที่ 7 การใช้พืชซีลีเนียมสูงเป็นแหล่งซีลีเนียมในการผลิตปศุสัตว์

บทน า

ิ
แหล่งของซีลีเนียมอนทรีย์ที่นิยมใช้ในการผลิตปศุสัตว์อย่างแพร่หลายมีหลายผลิตภัณฑ์ อาทิ
ยีสต์ซีลีเนียมสูง ซีลีโนเมทไธโอนีน และไฮดรอกซี-ซีลีโนเมทไธโอนีน เป็นต้น ซึ่งเป็นซีลีเนียมอนทรีย์ที่มี
ิ
ซีลีโนเมทไธโอนีนเป็นส่วนประกอบหลัก เป็นผลจากการสังเคราะห์โดยยีสต์หรือการสังเคราะห์ในเชิงเคม ี

ื
อย่างไรก็ตามพชสามารถสังเคราะห์ซีลีเนียมอนทรีย์จากซีลีเนียมอนินทรีย์ได้เช่นเดียวกัน การเสริม
ิ
ื
ื
ื่
ซีลีเนียมในพชหรือการผลิตพชซีลีเนียมสูง ส่วนใหญ่จะมุ่งเน้นไปทางด้านโภชนาการของมนุษย์ ทั้งเพอ
แก้ไขและป้องกันการขาดซีลีเนียม ซึ่งเป็นปัญหาส าคัญในหลายภูมิภาคของโลกและมีผลกระทบต่อ
สุขภาพของมนุษย์กว่าหนึ่งพันล้านคน และเพอใช้เป็นอาหารเสริมซีลีเนียมเพื่อสุขภาพ เพราะซีลีเนียมมี
ื่
ความส าคัญต่อการสังเคราะห์ซีลีโนโปรตีนมากกว่า 25 ชนิด ซึ่งมีบทบาทหลากหลายต่อสุขภาพของ

ื
ิ
มนุษย์ โดยเฉพาะการก าจัดอนุมูลอสระ ภูมิคุ้มกัน และการต้านมะเร็งบางประเภท ในขณะเดียวกันพช
ิ
ซีลีเนียมสูงสามารถใช้เป็นแหล่งซีลีเนียมอนทรีย์ในการผลิตปศุสัตว์ได้เช่นกัน ซึ่งจะท าให้ผู้ผลิตปศุสัตว์
หรือในด้านโภชนศาสตร์สัตว์มีทางเลือกเพิ่มขึ้น ในการเลือกใช้แหล่งซีลีเนียมที่เหมาะสม เนื้อหาในบทนี้
ื
ื
ื
น าเสนอข้อมูลความส าคัญของซีลีเนียมในพช กระบวนการเมแทบอลิซึมของซีลีเนียมในพช การผลิตพช
ซีลีเนียมสูง และการใช้เป็นแหล่งซีลีเนียมในการผลิตปศุสัตว์ รวมถึงกรณีศึกษาวิจัยของผู้แต่งหนังสือ
และคณะ คือการผลิตและการใช้ต้นออนคะน้าซีลีเนียมสูงในการผลิตสัตว์ปีก เพอให้ผู้ที่สนใจสามารถ
ื่
่
น าไปต่อยอดทั้งในด้านวิชาการและในด้านการผลิตปศุสัตว์

ความส าคัญของซีลีเนียมในพืช
ื
พชแต่ละชนิดจะมีความสามารถในการสะสมซีลีเนียมในเนื้อเยื่อแตกต่างกัน โดยสามารถ
ื
ื
ื
จ าแนกพชได้เป็น 3 กลุ่ม คือ พชกลุ่มสะสมซีลีเนียมสูง (selenium hyperaccumulators) พชกลุ่ม
สะสมซีลีเนียมปานกลาง (secondary selenium accumulators) และพชกลุ่มไม่สะสมซีลีเนียม
ื
(selenium nonaccumulators) พชกลุ่มสะสมซีลีเนียมสูงมีความสามารถในการสะสมซีลีเนียมใน
ื
เนื้อเยื่อสูงกว่า 1,000 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมน ้าหนักแห้ง ส่วนใหญ่เป็นพชที่อยู่ในพนที่ ๆ ดินมีความ
ื้
ื
ื
ื
เข้มข้นของซีลีเนียมสูง ได้แก่ พชวงศ์ผักกาด (Brassicaceae) พชวงศ์ถั่ว (Fabaceae) และพืชวงศ ์
ทานตะวัน (Asteraceae) พชกลุ่มสะสมซีลีเนียมปานกลางมีการสะสมซีลีเนียมในเนื้อเยื่ออยู่ในช่วง
ื
100-1,000 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมน ้าหนักแห้ง ได้แก่ ต้นผักกาดเขียว (Brassica juncea) ต้นผักกาดก้าน

ขาว (Brassica napus) ต้นบรอกโคลี (Brassica oleracea var. italica) ต้นทานตะวัน (Helianthus
annuus) และต้นอัลฟัลฟา (Medicago sativa) ส่วนพชกลุ่มไม่สะสมซีลีเนียมจะมีการสะสมซีลีเนียม
ื
ื
ในเนื้อเยื่อต ่ากว่า 100 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมน ้าหนักแห้ง ได้แก่ พชกลุ่มหญ้า (Gramineae) และพชกลุ่ม
ื
ธัญพืช (Gupta and Gupta, 2017)

200 ซีลีเนียมในการผลิตปศสตว์ Selenium in Livestock Production
ั
ุ