Page 27 - ebook.msu.ac.th
P. 27
จากลักษณะที่พักอาศัยทั้ง ๓ ลักษณะดังกล่าวนี้ พอจะเห็นได้ว่า แต่ละลักษณะจะมีความสัมพันธ์
ซึ่งกันและกันเป็นวงจร กล่าวคือ เรือนใหญ่ซึ่งเป็นเรือนพักถาวรจะเป็นที่อยู่อาศัยของ ครอบครัวรวม (STEM
FAMILY) ที่ประกอบไปด้วย พ่อ - แม่ ลูก ลูกเขย และหลาน
“เอาเขยมาเลี้ยงพ่อเฒ่แม่เฒ่า
ปานได้ข้าวมาใส่เล้าใส่เยีย
เอาลูกใภ้มาเลี้ยงปู่เลี้ยงย่า
ปานได้ผีห่ามาใส่เฮือนใส่ซาน”
คติความเชื่อเหล่านี้ถูกถ่ายทอดเป็นภาษิตบอกกล่าวสั่งสอนสืบต่อกันมา ทั้งมีอิทธิพลในการสร้างเหย้า
สร้างเรือนของชาวอีสาน
เรือนอีสาน มีโครงสร้างทางสถาปัตยกรรมอย่างเป็นรูปแบบที่ยึดถือกันมาแต่อดีต และที่สำคัญอย่างยิ่ง
ทั้งในการสร้างเหย้า สร้างเรือน และการอยู่อาศัยนั้นต้องอยู่บนฐานแห่งประเพณี ภาษิตและคติความเชื่อต่างๆ
ที่ผูกพันและฝังแน่นอยู่ในชีวิตและวิญญาณของชาวอีสาน
ส่วนเหย้าและตูบต่อเล้าเป็นครอบครัวใหม่ที่แยกออกจากครอบครัวรวมของพ่อแม่ไปอยู่กันเป็นครอบครัว
เดี่ยว (Nuclear Family) ในบริเวณชุมชนเดี่ยวกันกับพ่อ - แม่
สำหรับเถียงนานั้นก็เป็นที่พักแยกออกจากครอบครัวรวมในเรือนใหญ่เช่นกัน แต่จะออกไปเริ่มตั้ง
ครอบครัวเดี่ยวนอกหมู่บ้านเดิมจนเกิดเป็นชุมชนใหม่ขึ้น
บรรดาครอบครัวเดี่ยวที่อยู่อาศัยในที่พักชั่วคราวทั้งหมดคือ เหย้า ตูบต่อเล้าและเถียงนา ต่างก็จะมี
เป้าหมายหลักที่เป็นเสมือนจุดสุดยอดของความสำเร็จในชีวิตและสังคมเหมือนกันคือ การสร้างเรือนใหญ่ซึ่งเป็น
เรือนถาวรให้ได้
เมื่อสามารถสร้างเรือนใหญ่ได้แล้วกระทั่งมีเขยเข้ามาอยู่ร่วมด้วย ก็จะมีสภาพเป็นครอบครัวรวม แล้ว
จากนั้นก็จะมีการแยกครัวเรือนออกไปสร้างที่พักชั่วคราวอยู่กันเป็นครอบครัวเดี่ยวต่อไปเรื่อยๆ
จากความสัมพันธ์ของที่อยู่อาศัยทั้ง ๓ ลักษณะ โดยมีเรือนใหญ่ซึ่งอยู่ร่วมกันแบบครอบครัวรวมที่เป็น
เป้าหมายสำคัญดังกล่าว เราจึงพิจารณาวิเคราะห์ลักษณะของเรือนใหญ่ได้๒ อย่างคือ
๑. โครงสร้างของเรือน
๒. รูปแบบของเรือน
25
