Page 32 - ebook.msu.ac.th
P. 32
แสดงนัยชี้ให้เห็นถึงความสุขในการดำรงชีวิตในสังคมเสมือนจะเป็นการประสบความสำเร็จในการสร้างครอบครัว
อย่างหนึ่งว่า “สุขเพราะมี เฮือนใหญ่ มุงแป้นกระดาน”
ดังกล่าวมาโดยสังเขปเกี่ยวกับประเพณีการอยู่อาศัยในบ้านเรือนของชาวอีสานนี้ พอจะสรุปกว้างๆ
ได้ว่า การแยกครัวเรือนออกมาอยู่ตูบต่อเล้านั้น เป็นเสมือนจุดเริ่มต้นของการสร้างครอบครัวเดี่ยวขึ้นใหม่
เป็นเอกเทศทางเศรษฐกิจของตนเอง แต่ก็ยังมีความผูกพันพันอยู่กับครอบครัวเดิมอยู่บ้างทางด้านสังคมคือ
พวกลูกๆ ที่ยังเล็กอาจจะผูกพันกับ ตา - ยาย อย่างใกล้ชิดเหมือนเดิมที่ยังอยู่ห้องส้วมหรือห้องส่วม และ
โดยเฉพาะสถานที่สร้างตูบซึ่งต้องต่อออกจากเล้าข้าวที่อยู่ในบริเวณบ้านของ พ่อ - แม่
แต่ทั้งนี้ก็อาจจะไม่จำเป็นต้องแยกออกไปสร้างตูบอยู่ก่อนก็ได้ ขึ้นอยู่กับความต้องการและความสามารถ
ที่จะทำได้ ซึ่งอาจจะแยกครัวเรือนออกไปสร้างเหย้าหรือเรือนน้อยอยู่ก็ได้
แต่ไม่ว่าจะสร้างตูบอยู่ก่อน หรือบางครั้งอาจจะมีการปรับปรุงเถียงนาขึ้นเป็นตูบเถียง ตูบเหย้าหรือ
จะสร้างเหย้าเลยก็ตาม กล่าวได้ว่า เหย้าหรือเรือนน้อยคือจุดเริ่มต้นของการสร้างครอบครัวใหม่ในลักษณะ
ครอบครัวเดี่ยว ที่มีความพร้อมเบื้องต้นที่จะสร้างสถานภาพในสังคมต่อไปได้ด้วยตัวเองแล้วเพราะนอกจากจะ
แยกครัวเรือนออกมาเป็นอิสระทางเศรษฐกิจแล้วยังจะมีการยกเปิงขึ้นไว้ในเหย้า ซึ่งเป็นการแสดงถึงสถานภาพ
ความเป็นเจ้าของและเป็นผู้นำครอบครัวที่เห็นได้ชัดเจนที่สุด
ส่วนเรือนใหญ่นั้น แน่นอนว่าจะต้องเป็นเป้าหมายหลักที่จะต้องพยายามสร้างให้ได้เพราะนอกจากจะ
เพื่อสนองประโยชน์ใช้สอยในชีวิตและค่านิยมในสังคมตามประเพณีเดิมที่สัมพันธ์กับลักษณะสังคมแบบครอบครัว
รวมแล้ว ยังจะเป็นสิ่งที่บ่งบอกถึงสถานภาพในสังคมที่ยอมรับกันโดยทั่วไปอีกด้วย
นี้ก็คือวิถีการสร้างเรือนพักอาศัยของชาวบ้านอีสานตามแบบประเพณีเดิมที่มีการสืบทอดกันเรื่อยมา
ในลักษณะเหมือนวงจร แม้ว่ารูปแบบของเรือนพักจะเปลี่ยนแปลงไปบ้างก็ตาม แต่โครงสร้างของเรือน
ก็จะยังคงดำรงอยู่ได้ตราบเท่าที่โครงสร้างของระบบครอบครัวยังไม่เปลี่ยนแปลง และมีความเชื่อด้านต่างๆ
เป็นเครื่องตอกย้ำสนับสนุนให้มีการสืบทอด
...............................................................................
เรือนอีสานและประเพณีการอยู่อาศัย โดย: สมชาย นิลอาธิ | ใน วารสาร ศิลปวัฒนธรรม ปีที่ ๙ ฉบับที่ ๒
(ธ.ค. ๒๕๓๐)
30
