Page 27 - ซีลีเนียมในการผลิตปศุสัตว์

16

ื
อาการระบบสบพันธุ์ผิดปกติ
ั
อาการผิดปกติของระบบสืบพนธุ์ของสัตว์เลี้ยง (reproductive disorders) เนื่องจากการขาด
ั
ั
ั
ซีลีเนียม พบในสัตว์เลี้ยงทุกชนิด ในสัตว์ปีกพบผลผลิตไข่ลดลง อตราการฟกไข่ และอตราการรอดชีวิต
ั
ของลูกไก่แรกเกิดลดลง ในสุกรพบอตราการผสมครั้งแรกติดลดลงในสุกรสาว จ านวนลูกต่อครอกลดลง
ิ่
ั
่
อตราการตายของลูกสุกรเพมขึ้น นอกจากนี้ยังมีผลท าให้คุณภาพน ้าเชื้อของพอสุกรลดลงด้วย ในแพะ
้
ิ่
ุ
ั
และแกะพบอัตราการตายของตัวอ่อนระยะอ้มทอง 3-4 เดือน และความไม่สมบูรณ์พนธุ์เพมขึ้น ในโค
์
และกระบือพบอาการรกคาง (retained placenta) และคุณภาพน ้าเชื้อของพ่อพันธุลดลง การเสรม
ิ
้
ซีลีเนียมท าให้การเกิดมดลูกอกเสบ (endometritis) ถุงน ้ารังไข่ (cystic ovaries) ลดลง อัตราการผสม
ั
ติดครั้งแรกหลังคลอดเพมขึ้น และลดอตราการตายของตัวออนในระยะแรกของการอมทอง (Harrison
่
ิ่
้
้
ุ
ั
et al., 1984; Arshad et al., 2021)

อาการผิดปกติอื่น ๆ
ี

ิ
้
้
่
ี
การขาดซีลเนยมในสตว์เลยงทาใหเกิดอาการผดปกติได้อยางหลากหลาย ดังนี้ ภูมิคุ้มกันลดลง
ี
ั
์
กระบวนการเมแทบอลิซึมของฮอร์โมนไทรอกซินผิดปกติ โดยมีความเข้มข้นของฮอรโมนไทรอกซิน (T4)
ี
ั
้
เพมขึ้น แต่ไตรไอโอโอไทโรนน (T3) ลดลงในพลาสมา ผลผลตของสตว์ลดลงทงในเชิงปรมาณและ
ิ
ิ
ิ่
ั
ี
ั
่
ิ่
ั
ั
คุณภาพ ในสัตว์ปีกพบว่ามีอตราการฟกออกของไข่ลดลงและอตราการตายของตัวออนเพมขึ้น มอาการ
ั
ผิดปกติทางประสาท (nutritional encephalomalacia) เช่น อมพาตที่ขา ปีกและคอ บางทีอาจท าให้
คอของสัตว์บิดท าให้หันหัวไปข้างหลัง การขาดวิตามินอท าให้เกิดอาการนี้เช่นเดียวกัน เพิ่มอัตราการเกิด
ี
เต้านมอับเสบและปริมาณเซลล์โซมาติกในน ้านมของแม่สุกรและแม่โค ลดความต้านทานต่อความเป็น
พิษของแร่ธาตุเหล็กในลูกสุกร

ความเป็นพิษของซีลีเนียม
ิ
ซีลีเนียมเป็นแร่ธาตุรอง (micro element) ที่มีความเป็นพษสูงกว่าแร่ธาตุอื่น ปัญหาความเป็น
พิษของซีลีเนียม (selenosis) เกิดจากสัตว์ได้รับซีลีเนียมในระดับที่สูงเกินกว่าความต้องการ โดยอาจเกิด
ี่
ได้จากธรรมชาติในกรณีทพื้นที่เลี้ยงสัตว์เป็นบริเวณที่มีความเข้มข้นของซีลีเนียมในดินสูง (seleniferous
areas) ท าให้พชอาหารสัตว์อาจมีความเข้มข้นของซีลีเนียมสูงกว่า 1 กรัมต่อกิโลกรัม ส่งผลให้เกิดความ
ื
เป็นพิษของซีลีเนียมขึ้นได้ หรืออาจเกิดจากความผิดพลาดของการเสริมซีลีเนียมในอาหารสัตว์ โดยถ้าใน
อาหารสัตว์มความเขมข้นของซีลีเนียมมากกว่าหรือเท่ากบ 5 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม หรือถ้าในน ้าที่สัตว์กิน
้
ี
ั
ิ
ี
มความเข้มข้นของซีลีเนียม 500 ไมโครกรัมต่อลิตร ก็จะก่อให้เกิดความเป็นพษได้เช่นกัน ความเป็นพษ
ิ
ั
ิ
แบบเรื้อรังสัตว์จะแสดงอาการตาบอดหรืออลคาไคดีซีส สัตว์มีอาการขนร่วง ขาพการ หัวใจลีบ ตับแข็ง
ั
โลหิตจาง ตาบอด กีบหลุด ข้อต่อกระดูกเปราะบาง และตายในที่สุด อัตราการไข่ และอัตราการฟกออก
ิ
ของไข่ลดลงในสัตว์ปีก ลูกไก่มีลักษณะพการไม่มีตา ปีกและเท้ามีลักษณะผิดปกติ ส่วนความเป็นพษ
ิ
16 ซีลีเนียมในการผลิตปศสตว์ Selenium in Livestock Production
ุ
ั