Page 28 - ซีลีเนียมในการผลิตปศุสัตว์

17

้
้
ิ
ี
ั

ั
ั
แบบเฉยบพลน สตว์จะแสดงอาการนาลายไหลมาก การหายใจตดขด ระบบไหลเวียนโลหิตลมเหลว มี
การเสื่อมของเซลล์หัวใจ ตับ และไต และตายในที่สุด

การตรวจสภาวะซีลีเนียมในสัตว์
ุ
ั
หลกการตรวจสอบสภาวะแร่ธาตในสัตว์จะมีการตรวจสอบจากอาการที่แสดงออก การ
ตรวจสอบทางพยาธิวิทยา คือการตรวจอวัยวะ เนื้อเยื่อ หรือเซลล์ที่ผิดปกติ เช่น ขน กีบ ผิวหนัง รวมทั้ง
อุจจาระและปัสสาวะ เป็นต้น และการตรวจสอบทางเคมีและชีวเคมี คือ ความเข้มข้นของแร่ธาตุใน
เลือด หรือในอวัยวะ รวมถึงเอนไซม์และค่าชีวเคมีในเลือดที่เกี่ยวข้องและมีความจ าเพาะกับแร่ธาตุ

ื่
ื่
ั
เป้าหมาย อย่างไรก็ตามต้องมีการตรวจสอบปัจจัยภายนอกอน ๆ ที่เกี่ยวข้องด้วย เพอท าให้การวินิจฉย
สภาวะแร่ธาตุของสัตว์มีความแม่นย ายิ่งขึ้น ซึ่งปัจจัยภายนอก ได้แก่ ความเข้มข้นของซีลีเนียมในดิน พืช
อาหาร และอาหารสัตว์ เป็นต้น (Underwood and Suttle, 1999)

ิ
ส าหรับการตรวจสอบสภาวะการขาดและการเป็นพษของซีลีเนียมในสัตว์ นอกเหนือจากอาการ
ผิดปกติที่จ าเพาะที่เกิดจากการขาดหรือความเป็นพษของซีลีเนียมแล้ว ควรต้องมีการตรวจความเข้มข้น
ิ
ของซีลีเนียมในอาหาร ในเลือด (ซีรั่มหรอพลาสมา) และในเนื้อเยื่อ (ตับ กล้ามเนื้อ ขน และกีบ) ของ
ื
ิ
สัตว์ ซึ่งความเข้มข้นของซีลีเนียมที่แสดงสภาวะการขาดและความเป็นพษของซีลีเนียมในสัตว์ แสดงใน
ตารางที่ 1.3 และ 1.4 ตามล าดับ นอกจากนี้การตรวจวัดค่ากจกรรมของเอนไซม์กลูตะไธโอนเพอร์ร็อคซิ
ิ
เดสในเลือดสามารถใช้เป็นตัวชี้วัดสภาวะของซีลีเนียมได้เช่นเดียวกัน โดยในสัตว์เคี้ยวเอองอยู่ในสภาวะ
ื้
ขาดซีลีเนียม จะค่ากิจกรรมของเอนไซม์กลูตะไธโอนเพอร์ร็อคซิเดสอยู่ในช่วงต ่ากว่า 10-20 ยูนิต
(Suttle, 2010)

ตารางที่ 1.3 ความเข้มข้นของซีลีเนียมในอาหารและเนื้อเยื่อสัตว์ที่มีสภาวะเสี่ยงต่อการขาดซีลีเนียม

สัตว์ อาหาร เลือด ซีรั่ม/พลาสมา ตับ กล้ามเนื้อ

(มก./กก. DM) (มก./ล.) (มก./ล.) (มก./กก. FW) (มก./กก. FW)
โค 0.02-0.04 0.004-0.006 0.002-0.003 0.005-0.007 0.006-0.007

แพะแกะ 0.03-0.05 < 0.012 < 0.006 0.006-0.011 0.007-0.010

สุกร 0.05-0.07 0.024-0.031 0.022-0.032 0.020-0.032 0.015-0.023
สัตว์ปีก 0.06-0.10 0.005-0.006 0.022-0.032 0.024-0.048 0.020-0.024

หมายเหตุ DM = Dry matter, FW = Fresh weight

ที่มา: ดัดแปลงจาก Suttle (2010)

Selenium in Livestock Production ซีลีเนียมในการผลิตปศสตว์ 17
ุ
ั