Page 56 - ebook.msu.ac.th
P. 56
กอดคอเสา หรือ เส – เป็นโครงสร้างที่อยู่ในแนวเดียวกันกับขื่อ หรืออาจจะอยู่ในระดับสูง - ต่ำติดขื่อ
กับได้ประกอบเข้ากับเสาเช่นเดียวกันกับขื่อมักจะมีอยู่ทุกหลังเพราะเป็นโครงสร้างที่จะรับปลายสะยัวหรือ
จันทันที่พาดลงมาจากอกไก่
ดั้ง – ถ้าเป็นเถียงนาลักษณะชั่วคราวขนาดเล็กจะมีทั้งชนิดดั้งตั้งขื่อและดั้งต่อดิน ถ้าเป็นแบบดั้งต่อดิน
ที่มีขื่อก็จะบากเสาดั้งตีแนบกับขื่อขึ้นไปรับยอดจั่วส่วนดั้งตั้งขื่อส่วนใหญ่มักจะใช้วิธีเอาตีนดั้งตีแนบกับขื่อเลย
อกไก่ – จะมีทั้งที่ใช้กิ่งไม้ในกรณีที่เป็นเถียงนาชั่วคราวขนาดเล็ก แต่ถ้าเป็นเถียงนาลักษณะค่อนข้าง
ถาวรส่วนใหญ่มักจะใช้ไม้จริง การวางไม้อกไก่จะมีหลายลักษณะด้วยกันคือ ถ้ามีเสาดั้งรับก็จะวางอกไก่บน
หัวเสาดั้งเหมือนเหย้าและเรือนทั่วไป แต่ถ้าไม่มีเสาดั้งรับก็จะตีอกไก่แนบกับหัวสะยัวหรือจันทัน เหมือนจะให้
อกไก่เป็นตัวเกาะยึดของสะยัวเท่านั้นจึงดูคล้ายกับว่าอกไก่จะลอยอยู่เฉยๆ เพราะประโยชน์ในการรับน้ำหนัก
ไม่มากนัก
สะยัว หรือ จันทัน – จะมีใช้ทั้งที่ใช้กิ่งไม้เล็กๆ และไม้จริงและไม้ไผ่ขนาดเล็ก ส่วนมากจะมีสะยัว
พรางเพราะวัสดุส่วนใหญ่ไม่ค่อยแข็งแรงมากนัก จึงมักต้องใช้สะยัวพรางเพื่อความคงทนแข็งแรงที่จะรับน้ำหนัก
หลังคาถ้าเป็นเถียงนาแบบค่อนข้างถาวรมักจะใช้ไม้จริงเสมอ เพราะสามารถรับน้ำหนักหลังคาวัสดุต่างๆ ได้
หลายอย่างเกือบทุกชนิดที่ต้องการจะใช้
หลังคา – เถียงนาส่วนใหญ่จะใช้วัสดุทุกอย่างเท่าที่จะหาได้ และเห็นว่าจะสามารถเอามาทำได้ เช่น
หญ้าคา หญ้าแฝก แป้นมุงหรือแป้นเกล็ด (กระเบื้องไม้) ตลอดจนสังกะสี และผ้าพลาสติก
เรื่องวัสดุที่ใช้สร้างเถียงนานี้ บางทีก็มีการใช้วัสดุที่เหลือใช้จากการสร้างบ้านเรือนที่อยู่อาศัยในหมู่บ้าน
หรือวัสดุที่เหลือเมื่อมีการรื้อเรือนเดิมเพื่อสร้างใหม่มาผสมกับวัสดุที่หาเพิ่มเติมใหม่ด้วย
ประโยชน์และการเปลี่ยนแปลงของเถียงนา : จุดเริ่มต้นของชุมชนใหม่
จากที่กล่าวมาถึงแง่มุมต่างๆ ของเถียงนา ย่อมจะเห็นได้ชัดเจนว่าประโยชน์หลักของเถียงนาก็คือ ใช้
เป็นที่อยู่อาศัยขณะออกทำนาตลอดฤดูทำนาอย่างแน่นอน แต่เมื่อพ้นฤดูทำนาแล้วเถียงนาก็มักจะถูกปล่อยทิ้ง
ร้างโดยเจ้าของส่วนใหญ่จะไม่ค่อยสนใจดูแลรักษา จนกว่าใกล้จะถึงฤดูทำนาใหม่ในปีต่อไป จึงจะไปปรับปรุง
ซ่อมแซมเพื่อจะใช้ประโยชน์อีกครั้ง
จากความเป็นจริงที่พบเห็นทั่วไปก็คงปฏิเสธไม่ได้ว่า ตลอดเวลาที่พ้นหน้านานั้น แม้ว่าเถียงนาจะไม่ได้
ถูกใช้ประโยชน์โดยตรงจากเจ้าของมากนักก็ตาม แต่เถียงนาก็ยังสามารถใช้ทำประโยชน์อื่นๆ ได้อีกมากมาย
เช่น เป็นที่พักคนเดินทาง เป็นที่หลับนอนพักค้างคืนหรือพักชั่วคราวของชาวบ้านที่ออกหาอาหารจับปลา กบ
เขียด ในเวลากลางคืน เป็นที่พักผ่อนขณะออกไปเลี้ยงวัว ควาย ในเวลากลางวัน เป็นสถานที่พักผ่อนอย่างดี
ของคนว่างงานเมื่อพ้นหน้าเก็บเกี่ยวข้าวแล้ว เพราะเป็นสถานที่โล่งแจ้งสงบเงียบ เย็นสบายในเวลากลางวัน
จนคนอีสานพูดกันติดปากว่า “นอนโสกันเล่น” คือ นอนพูดคุยกันเล่นนั้นเอง
54
