Page 57 - ebook.msu.ac.th
P. 57
ประโยชน์ทั่วไปที่พอมองเห็นได้ทางด้านสังคมตรงจุดนี้ก็คือ เป็นโอกาสที่จะสร้างความสัมพันธ์ส่วนตัว
กัน และได้ถามไถ่สารทุกข์สุกดิบ ตลอดจนการแลกเปลี่ยนทรรศนะความคิด ความรู้ประสบการณ์ทั้งทางด้าน
สังคมและส่วนตัวของกันและกัน
นอกจากนี้ก็ยังมีประโยชน์อื่นๆ ที่เปลี่ยนแปลงไปตามสภาพของสังคมเศรษฐกิจและวัฒนธรรมอีก
หลายอย่างในบางโอกาส คือ ใช้เป็นสถานที่เล่นการพนันตามประสาคนว่างงาน ซึ่งเป็นการพักผ่อนหย่อนใจ
อย่างหนึ่งของชาวบ้านในชนบท และต่อมาภายหลัง เมื่อมีการจัดตลาดนัดวัวควายกันมากขึ้นในหลายๆ ท้องถิ่น
อีสาน มีชาวบ้านจำนวนหนึ่งนำควายไปเข้าตลาดนัด แล้วยังขายไม่ได้ ครั้นจะกลับบ้านก็ไม่ทัน หลายรายก็ได้
อาศัยเถียงนาเป็นที่พักผ่อนหลับนอนชั่วคราว ด้วยเหตุนี้เถียงนาจึงทำหน้าที่เป็นเสมือนบ่อนและโรงแรมไปโดย
ปริยาย
ส่วนในด้านการเปลี่ยนแปลงด้านวัสดุและเทคโนโลยีนั้นมักจะมีความสัมพันธ์กับประโยชน์ใช้สอย
เถียงนาเป็นหลัก และบางครั้งก็จะเกี่ยวข้องกับความสามารถของเจ้าของทั้งทางด้านฝีมือ ประสบการณ์และ
การหาวัสดุที่ต้องการ แต่ภายหลังก็มีปรากฏพบอยู่บ้างว่า จะเกี่ยวข้องกับฐานะทางเศรษฐกิจด้วยคือ ผู้มีฐานะ
ทางเศรษฐกิจดีบางคนจะหันมาสร้างเถียงนาด้วยอิฐและปูนกันบ้างแล้ว
การเปลี่ยนแปลงที่สำคัญที่สุดที่เกี่ยวข้องกับการใช้สอยเถียงนาในแง่มุมด้านพัฒนาการของการตั้ง
ชุมชนหมู่บ้านก็คือ เถียงนาที่อยู่ห่างไกลจากหมู่บ้านส่วนใหญ่มักจะมีลักษณะค่อนข้างถาวรมั่นคงและมิดชิด
สามารถตอบสนองประโยชน์ใช้สอยของครอบครัวเดี่ยวได้ดีระดับหนึ่งตลอดฤดูทำนากรณีเช่นนี้หลายแห่งจะมี
การเปลี่ยนแปลงโดยการปรับปรุงเถียงนาให้ดีขึ้นประกอบกับถ้ามีปัญหาการเดินทางในแต่ละครั้ง และมีความ
จำเป็นที่จะต้องแยกครอบครัวตามประเพณีนิยมของชาวอีสานแล้ว ก็อาจจะยกและแยกครอบครัวออกไปอยู่
เถียงนาอย่างถาวรเลยก็มีอยู่ไม่น้อย
ถ้าเป็นเช่นนี้แล้ว ก็มักจะมีเถียงนาของเพื่อนบ้านหรือต่างหมู่บ้านที่ตั้งอยู่ใกล้เคียงยกและแยกครอบครัว
ออกมาอยู่ร่วมด้วยเสมอ อย่างน้อย ๒ - ๓ ครอบครัว เมื่อถึงระยะเวลาหนึ่งก็จะมีการแยกครอบครัวต่อๆ กัน
ออกไปอีกโดยการสร้างที่อยู่อาศัยในบริเวณใกล้เคียงกันมากขึ้นจนกระทั้งกลายเป็นชุมชนใหม่เกิดขึ้น เช่น
บ้านคุยโพธิ์ อ.โพธิ์ชัย จ.ร้อยเอ็ด ที่เกิดเป็นชุมชนใหม่จากชาวบ้านหนองแก่ง บ้านวังยาว อ.ธวัชบุรี จ.ร้อยเอ็ด
แยกออกมาตั้งเพราะยากลำบากในการเดินทางที่ต้องข้ามลำชีถึง ๒ ตอน บ้านหนองขาม อ.สมเด็จ จ.กาฬสินธุ์
เกิดจากชาวบ้านหมูม่น บ้านนาทัน อ.สมเด็จ และชาวบ้านนาจารย์ อ.เมือง จ.กาฬสินธุ์ เพราะต้องเดินทางไกลและ
บ้านเหล่าส้มลม อ.นาดูน จ.มหาสารคาม เกิดจากชาวบ้านดงดวน และบ้านหนองบัวน้อย อ.นาดูน จ.มหาสารคาม
เป็นต้น
สำหรับเถียงนาที่อยู่ใกล้ชุมชนหมู่บ้าน แม้จะมีโอกาสเปลี่ยนแปลงพัฒนาเป็นชุมชนใหม่น้อยกว่าก็ตาม
แต่ก็พอมีอยู่บ้างในกรณีที่พ่อแม่มีบริเวณที่ดินในหมู่บ้านเหลือน้อยจนไม่พอใช้สร้างเหย้า - เรือนใหม่ หรือขนาด
พื้นที่ในหมู่บ้านเริ่มแออัด พ่อแม่ของบางคนก็อาจจะให้ลูกหลานแยกครอบครัว โดยให้ไปปรับปรุงเถียงนาของ
ตนที่อยู่ใกล้ๆ หมู่บ้าน ให้เป็นเหย้าอยู่อาศัยกันไปพลางๆ ก่อน แล้วต่อมาภายหลังก็มักจะมีเพื่อนบ้านออกไปอยู่
สมทบมากขึ้น กรณีเช่นนี้ก็จะเกิดเป็นชุมชนใหม่ในลักษณะที่เรียกกันว่า “คุ้มน้อย” เช่น บ้านตาอุด คุ้มน้อย
อ.ธวัชบุรี จ.ร้อยเอ็ด เป็นต้น
55
